Page 43 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1474] 34 / KAY KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

de birer hükûmet merkezi kabul edilirdi. mıştı. İbn Bibi’ye göre Kayseri’de bulu-
İzzeddin Keykavus’un ölmesi üzerine, nan yöneticiler şunlardır: Nasreddin
devletin ileri gelenleri Alâeddin Keyku- Hasan (674?), serleşker; Nureddin Sul-
bad*’ı tahta çıkarmak amacıyla Sivas’a tanşah (576?), melik; Yakub Kabakulak
getirdiler. Oradan Konya’ya gitmek üzere (607), subaşı; Celaledin Kaysar (608),
yola çıktılar ve Kayseri’ye uğradılar. Sul- hâkim ve şahne (inzibat memuru); Baha-
tan Alâeddin, Kayseri’ye büyük gösteriş eddin Kutluğca (612), subaşı; Seyfeddin
ve şanla girdi. Seyfeddin Ebu Bekir adlı Ebu Bekir (616), subaşı; Mecdeddin
emir, Kayseri’nin subaşısıydı. Alâeddin İsmail (620), vali; Kemaleddin Kâmiyar
burada da tahta çıkış töreni yaparak (632), subaşı; Fahreddin Ayaz (641), ser-
Konya’ya doğru yola çıktı. Alâeddin Key- leşker; Seyfeddin Türkeri Çaşnigir (652),
kubad zamanında (1220-1237) Sivas, subaşı; Şamseddin Emir-i Arız (652),
Kayseri ve Konya’nın her üçü de payitaht subaşı; Taceddin Kıyu (675), serleşker;
(başkent) kabul edildi. Rükneddin Keyumers (688), zâim
Türkiye Selçuklu sultanlarının kullandığı (zeâmet olan).
saraylar arasında devletin başkenti olma- 1243’te Kösedağ galibiyeti ile Anadolu
sı dolayısıyla Konya’daki saray ile yaz içlerinde batıya doğru ilerleyen Moğol-
mevsiminde devlet işlerinin görüldüğü, lar, devletin askerî ve mülki idaresine el
elçilerin kabul edildiği, seferlere çıkmak koydular. Tokat ve Sivas’ı büyük bir dire-
için orduların toplandığı Kayseri’de nişle karşılaşmadan alan Moğollar, Kay-
“Devlethane” denilen saraydan başka, seri’de Ahilerin direnişi ile karşılaştıkları
şehrin 10 km batısında Keykubad Dağı için şehri hemen teslim alamadılar. Kay-
olarak bilinen tepenin güneybatısında seri, on beş günlük bir kuşatmadan sonra
Alâeddin Keykubad tarafından 1225’de Moğolların ağır kayıplarına rağmen kale
yapay bir gölün çevresinde inşa ettirilen içinden bir Ermeni dönmesinin ihaneti
Keykubadiyye Sarayı*, Kayseri Ovası’na sonucu alınabildi. Böylece Kayseri ve
kuzeyden hâkim Hıdırellez Tepesi üze- çevresi Moğolların hâkimiyetine girmiş
rinde bulunan ve II. Gıyaseddin Keyhüs- oldu. 1243-1277 yılları arasında yaşanan
rev zamanında 1241’de inşası tamamlan- Moğol baskınları sonucunda Kayseri ve
dığı anlaşılan Hıdırellez Köşkü*, devlet bölgesinde Ahiler başta olmak üzere bin-
adamlarının önemli mekânları arasında lerce adam öldürüldü ve binalar tahrip
idi. edildi.
I. Alâeddin Keykubad Dönemi’nde dev- Eratna ve Kadı Burhaneddin Dönem-
letin yüksek mevkilerinden biri olarak leri İdari Yapı: 1308 yılında son hüküm-
Kayseri subaşılığı Kemâleddin dar II. Gıyaseddin Mesud’un ölümü ile
Kâmiyâr*’a verilmiştir. Ancak Kemâled- Anadolu Selçukluları tamamen çökerken
din Kâmiyâr, Kayseri gibi büyük bir vila- İlhanlılar, gönderdikleri genel valilerle
yetin subaşılığına tayin edilirken eski Sel- Anadolu’yu yönetmeye başladılar. Bun-
çuklu iktidarlarında olduğu gibi geniş ların en güçlüsü Emir Çoban’ın oğlu
yetkilerin maliki değil sadece maaşlı bir Timurtaş’tı. İlhanlı Hükümdarı Ebu
vali ve bölge askerlerinin bir kumandanı Said’in yaşının küçük olmasından istifa-
olarak tayin edilmiştir. Dikkat çekici olan de ederek ayaklanan Timurtaş başarılı
bu hususun sebebi ise bu dönemlerde olamayınca bir rivayete göre Memluklu-
Kayseri’nin genelde doğrudan sultanlar lara sığınmış, diğer bir rivayete göre de
tarafından yönetiliyor olmasıydı. idam edilmiştir. Mısır’a sığınan Timurtaş
Selçuklu'nun ikinci bir merkezi gibi ve yerine, kayınbiraderi Uygur Türklerinden
aynı zamanda askerî bir merkez konu- Eratna Bey’i vekil olarak bırakmıştır.
munda olan Kayseri, I. Alâeddin Keyku- İlhanlı Hükümdarı Ebu Said’e bağlı olan
bad Dönemi askerî harekâtlarının da Emir Eratna, onun vefatıyla 1343 yılında
başlangıç yeriydi. Şehrin bu konumu göz Sivas-Erzincan arasındaki Moğolları
önünde bulundurulursa Kemaleddin yenerek Sivas’ta sultanlığını ilan etmiştir.
Kâmiyâr yine de büyük bir mevkiye atan- Orta Anadolu’da kurduğu devletinin