Page 44 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ KAY / 35 [1475]

Kayseri’nin XVI. yüzyılda nahiyeleri ve köyleri (K. Demir- S. Çabuk, Türk Dönemi Kayseri Kenti ve Mahalleri, s. 99)

sınırları; Sivas, Kayseri, Niğde, Ürgüp, çıkmıştır. Ancak Osmanlı Devleti’nin ilk
Aksaray, Ankara, Amasya, Tokat, Merzi- zamanlarında eyalet, vilayet, liva, kaza ve
fon, Samsun, Erzincan, Şarkîkarahisar, nahiye tabirlerinin birbirinin yerine kul-
Çorum, Develi-i Karahisar’dan ibaretti. lanıldığı görülmüştür. Kaza, bir kadılık
Eretna Devleti’nin merkezi önceleri Sivas bölgesidir ve adını oradan alır. Kaza
iken sonraları Kayseri olmuştur. 1381 kendisine tabi nahiyeler ile köylerden
yılında Sivas’ta tahta çıkan Kadı Burha- oluşmaktadır. Nahiye, esas itibarıyla
neddin*, kendi adıyla anılan devletini doğal engellerin sınırladığı birer yöre
Sivas ve Kayseri merkezli olarak kurmuş olarak köy topluluğu mahiyetinde olup
ve adına hutbe okutup sikke bastırmıştı. aynı zamanda kazalara bağlı bir ünite
Anadolu’nun önemli şehirlerinden biri hüviyeti taşımaktadır. Nahiyeler adli
olan Kayseri zaman zaman Danişmend- yönden umumiyetle kaza kadılarına tabi
liler, Selçuklular, Eratnalılar* ve Kadı naipler tarafından yönetilirdi. Köy
Burhaneddin Devletlerinin başkentleri (karye), hemen hemen bütün faaliyetleri
veya ikici başkentleri olmuştur. Osmanlı ziraat ve hayvancılığa dayanan raiyet ve
hâkimiyetinde bu önemini kısmen kay- sipahilerin oturduğu iskân birimleridir.
betmiştir. Belirli bir sınırı olan ve “karye” diye tah-
Osmanlı Döneminde* İdari Yapı: rir defterlerinde kayıtlı olan köy, nahiye-
Osmanlı Devleti’nde taşra idaresi aşağı- lerin en küçük üniteleri idi.
dan yukarıya köy (karye), nahiye, kaza, Aslında vilayet-sancak-kaza suretindeki
sancak (liva) ve eyalet şeklinde teşkilat- düzen ayrımı, tamamıyla askerî ve biraz
lanmıştır. Köylerin birleşmesiyle nahiye- da asayiş düzeni ile ilgili bir anlam ifade
ler, nahiyelerin birleşmesiyle kazalar, edip sivil hükûmet idaresi ise başşehre
kazaların birleşmesiyle sancaklar, san- bağlı tek bir bölüm olmak üzere, kazalar-
cakların birleşmesiyle de eyaletler ortaya dan ibaret bulunmakta idi. Osmanlı Dev-