Page 442 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ MİM / 433 [1873]

nın tamamında düzgün kesme taş malze-
me kullanılmıştır.
Tek kemerli yatay dikdörtgen bir kütle
arz eden bu çeşmenin yüksekliği 2.30 m,
genişliği 2.95 m, derinliği de 0.85 m’dir.
0.37 m derinliğindeki çeşme nişinin üze-
rini örten yuvarlak kemer, günümüzde
tamamen toprağa gömülmüş olan ayak-
ların üzerine oturmaktadır. Çeşmenin
büyük bir kısmı toprağa gömülü olma-
sından dolayı orijinal ayna taşı ile dinlen-
me sekilerinin şekli hakkında bilgimiz
yoktur. Çeşme nişinin zeminden itibaren
0.75 m yukarısına kadar olan bölümü,
mozayikle sıvanmıştır. Sıvalı olan bu
bölümün üzerine de iki adet lüle bağlan-
mış olup bunlardan sadece birisinden su
akmaktadır.
Çeşme nişinin içerisini tamamen kapla- Mimar Mehmed Ağa Çeşmesi (Isba Çeşmesi) (S. M. Topçu)
yan 1.58 x 0.94 m ölçülerindeki beton
yalak ile bunun batısındaki iki yalak da köyünde orijinal hâliyle günümüze ula-
1967 yılında yapılan onarımlar esnasında şan tek tarihî çeşme Isba Sokağı’nda yer
yapıya ilave edilmiştir. Çeşmenin yuvar- alan çeşmedir. Bu çeşmenin de üzerinde
lak kemerinin kilit taşının üzerinde 0.56 inşa ya da onarım kitabesi yer almamak-
x 0.40 m ölçülerindeki iki satırlık inşa tadır. Fakat çeşme köşeliklerinde bulu-
kitabesi yer almaktadır. nan vazodan çıkan lale motifleri ve isti-
Okunuşu: ridye formlu çeşme nişi, eserin XVIII. y.y.
Osmanlı sanatında çokça görülen ve Lale
Sâhibü’l-hayrât ve’l-hasenât Devri özelliklerini yansıtan bir uygula-
Mi’mâr Mehmed Ağa, sene 1131 (1718). manın taşradaki devamı olarak dikkat
çekmektedir. Muhtemelen Lale Devri
Çeşmede süs unsuru bulunmamaktadır. başmimarlığı yapmış olan Mehmed Ağa
1718 yılında Mimar Mehmed Ağa tarafın- da doğum yerinde inşa ettirmiş olduğu
dan inşa ettirilen çeşme, yol kotunun çeşmede, dönemin modası olan tezyinî
zaman içerisinde yükselmesinden dolayı öğeleri kullanmayı tercih etmiştir. Mimar Mehmed Ağa Çeşmesi
günümüzde toprağa gömülü vaziyettedir. Çeşme, mimari kurgusu açısından bir (Isba Çeşmesi) planı
Eser 1967 yılında YSE Kurumu tarafın- meydan çeşmesi havasında inşa edilmiş- (çizim: S. M. Topçu)
dan onarılmıştır. Bu onarım esnasında tir. Çeşmenin bulunduğu sokağın üstün-
çeşme nişinin içerisi kısmen mozayikle de, sokağı oluşturan evlerin birleşmesi ile
sıvanarak önündeki ve batısındaki beton oluşan bir dehliz yer almaktadır. Çeşme
su yalakları çeşmeye ilave edilmiştir. bu dehlizi taşıyan ayağın batı yüzüne
Kaynakça: Denktaş, Su Yapıları, s. 74-75. bitişik olarak inşa edilmiştir. Bu yönüyle
MUSTAFA DENKTAŞ bağımlı çeşmeler sınıfı içerisine girmek-
tedir. Çeşmenin önünde geniş bir alan ve
MİMAR MEHMED AĞA ÇEŞMESİ (ISBA arkasında da insanların oturup dinlene-
ÇEŞMESİ) bilecekleri bir sekiye yer verilmiştir. Yedi
Mimar Mehmed Ağa*, vakfiyesinden basamaklı bir merdivenle inilen çeşme
öğrenildiğine göre doğum yeri olan Nize tabanı sal taşları ile döşenmiş vaziyette-
köyünde dört adet çeşme inşa ettirmiştir. dir. Çeşmede inşa malzemesi olarak
Günümüzde Nize köyünde Mimar Meh- kesme taş malzeme kullanılmıştır. Çeşme
med Ağa’ya ait herhangi bir çeşmenin nişi dikdörtgen kesitli olup nişin üst kıs-
varlığı bilinmemektedir. Köyde var olan mında dekoratif amaçlı istiridye kabuğu
çeşmelerden çoğu yenilenmiştir. Nize formunda bir kavsara oluşturulmaya