Page 54 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

56 / AHM KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

yap t›r dı. O de vir de şeh za de ler den ba z› la - ler Oda s›”nda bek le til di ğin den “Ka lay l› -
r› da Kon ya’da va li lik yap t›k la r›n dan koz” la ka b›y la an›l d›. Kay se ri’den ‹s tan -
(me se la onun dö ne min de Şeh za de II. Se - bul’a gi de rek sa ra ya in ti sap et ti. Bu ra da
lim), bir vi la yet te iki va li nin bu lun ma ma - Ma be yin ci Yu suf Ağa, K›z lar Ağa l› ğ› na
s› için as›l va li ler, eya le tin ikin ci bü yük ge ti ril me si üze ri ne o da Kah ve ci ba ş› ol -
şeh ri olan ve Ma karr-› Mir mi ran (Bey ler - du. Da ha son ra Sa ka ba ş› l›k la Cid de’ye
bey le ri nin otur du ğu yer) is mi ni alan Kay - hac ca git ti. Ye di y›l Bey ler bey lik le Cid de
se ri’de ka l› yor lar d›. Ni te kim Os man l› Va li li ği yap t›. Tah si li yok tu ancak pa ray la
Dö ne min de ki Hü kü met Ko na ğ›’n› (sa - pek çok şe yi el de ede ce ği ni bi li yor du. Bu
ray) da ha ön ce ki va li ler den Os man Pa şa, yolla Van Va li li ği ni el de et ti (1688). Bir
muhtemelen Mi mar Si nan’a yap t›r d›. Mi - sü re son ra hem Ve zir ol du hem de Kap -
mar Si nan’›n eser le rin den bah se den tez - tan-› Der ya l›k ma ka m› na ge ti ril di. Kap -
ke re ler de “Kay se ri’de Ha c› Ah med Pa şa tan l›k tan al›n d›k tan son ra Boz caa da’da
Ca mi i” ola rak ge çen ve hal k›n Kur şun lu ika me te mec bur edil di (1690). An cak bir
Ca mii* is mi ni ver di ği ca mi i, 1573 y› l›n da sü re son ra Va li de Gül nuş Sul tan ara c› l› -
(ki ta be si yan l›ş ola rak da ha geç ta rih ver - ğ›y la Trab zon, Si vas ve K›b r›s Va li lik le ri -
mek te dir) ya n›n da han, ha mam, mek tep ne, son ra da Sa da ret (Başvekillik) Kay -
ve ima ret ten olu şan bir kül li yey le bir lik te ma kam l› ğ› na ge ti ril di. Azak Se fe ri’ne
Mi mar Si nan’a yap t›r m›ş t›r. Bu gün bu gön de ril di ve ora da iki y›l kay bol du. Yi ne
kül li ye den sa de ce tek kub be li ve mi na re - Va li de Sul tan’›n yar d› m›y la ken di ni af fet -
li ca mi ka la bil miş, çif te kub be li ha ma m› ti rip Kan di ye Va li li ği ni el de et ti, da ha
otuz lu y›l lar da yol ge niş le til me si es na s›n - son ra Sa da re te ge ti ril di (1704). An cak
da y› k›l m›ş t›r. ken di sin den son ra sad ra zam olan Bal ta c›
Ah med Pa şa’n›n Kay se ri’de ki bu hay ra t› - Meh med Pa şa’n›n en tri ka la r› se be biy le
na 1581 ta rih li vak fi ye si nin bir bö lü mün de bu va zi fe de an cak üç ay ka dar ka la bil di,
ba z› va k›f lar bağ la d› ğ› na da ir ka y›t lar bu - sonra az le dil di. Azil den son ra Lim ni
lun mak ta d›r. Bu ka y›t la ra gö re Pa şa şim di Ada s› ’na sü rül dü ora dan 1705’te Han ya,
il çe mer ke zi olan To mar za’y›, Tek göz 1706’da ‹ne bah t› mu ha f› z› ol du. An cak
(Yal n›z Göz) Köp rü sü* ya k› n›n da, Ger ge - hak k›n da ki şi kâ yet ler üze ri ne tek rar ‹s -
me (şim di ki Bün yan İl çe si ’nin Do ğan lar tan köy’e sü rül dü. Yi ne af fe di lip Kan di -
Ma hal le si), Sa r› oğ lan’da* bi rer de ğir men ye’ye Va li li ği ne ge ti ril di (1710). Şi kâ yet ler
ve müş te mi la t› n›, Yor gat Kö yü’n de (Er ki - de vam edin ce ora dan tek rar ‹s tan köy’e
let ya k› n›n da, şim di yok ol muş) do kuz k› - sü rül dü. 1712’de ‹ne bah t› mu ha f›z l› ğ› na
ta ev li ba ğ›, şe hir için de ca mi ya k› n›n da ki ge ti ril di. Ar d›n dan 1714’te Trab zon Va li li -
bir bah çe yi (şim di ki Mi mar Si nan Par k›), ği ne ge ti ril di ise de bu gö re ve baş la ya ma -
Am bar Kö yü’n de (şim di ma hal le) bir ara - dan. 80 ya ş›n da ve fat et ti.
zi yi vak fet miş tir. Vak fi ye sin de ay r› ca vak - Ki bir li, aza met li ve ge rek siz ye re övü nen
f›n gö rev li le ri ni, ima ret ve ha n›n iş let me bi ri ola rak ta n›n d›. Öy le ki Pa di şah II I.
şe kil ve ih ti yaç la r› n› be lirt miş tir. Ah med’in tah ta geç me sin de bi le ro lü ol -
Kay nak ça: Meh met Ça y›r dağ, “Mi mar Si nan’›n du ğu nu, da ha ön ce ki hü küm dar II I. Mus -
Kay se ri’de ki Eser le ri”, Ulus la ra ra s› Dör dün cü ta fa’n›n taht tan in di ril me si ne se bep olan
Türk Kül tü rü Kon gre si Bil di ri le ri (4-7 Ka s›m “Edir ne Vak’as›”n› da ken di si nin dü zen -
1997), An ka ra 1999, s. 163-168; M. Sü rey ya,
2
SO , C. I. s.208. le di ği ni id di a et miş ti. Şa ir ler onu bu huy -
MEHMET ÇAYIRDA⁄ la r›y la ele alan şi ir ler yaz m›ş lar d›r.
Kay nak ça: Da niş mend, ‹OTK, C. V. s. 51-52,
AH MED PA ŞA (KA LAY LI KOZ) 201; ‹s tan bul Kül tür ve Sa nat An sik lo pe di si, s.
1
II I. Ah med dev ri sad ra zam la r›n dan (Kay - 452; M. Sü rey ya, SO , C. I. s. 231; Ca sim Av c›,
se ri/Mo lu Kö yü, 1635 – ‹ne bah t› 1715). “Ah met Pa şa (Ka lay l› koz)”, Ya şam la r› ve Ya p›t -
la r›y la Os man l› lar An sik lo pe di si, Ya p› Kre di
Ba ba s› ka lay c› ol du ğu için “Ka lay l› Ah - Kül tür Sa nat Ya y›n c› l›k, 2. Bas k›, ‹s tan bul
med Pa şa” la ka b›y la şöh ret bul du. Sa da - 2008, s. 148-149.
re te ta yi ni s› ra s›n da sa ray da “Koz Bek çi - MEHMET ÇAYIRDA⁄