Page 59 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ AİL / 61

n› za man da ai le ya p› s› n›n, ai le de or ta ya
ç› kan so run la r›n ve çö zü me iliş kin yön -
tem le rin, ai le bi rey le ri nin top lum sal sta -
tü le ri nin be lir len me sin de bi rin ci de re ce -
de önem li bel ge ler dir.
Muh te lif şe hir le re ait kay nak la r›n Te re ke
Def ter le ri’nin ve Şer’iy ye Si cil le ri’nin in -
ce len me si ne gö re Os man l› ai le si, ço ğun -
luk la çe kir dek ai le bi çi min de dir, ai le bü -
yük lü ğü or ta la ma 4 ila 4,5 ci va r›n da d›r.
Ai le re is le ri nin or ta la ma % 90’dan faz la -
s› tek eş li dir, % 9,0’›n›n iki eş li ol du ğu
tes pit edil miş tir.
Dö ne min Kay se ri Şer’iy ye Si cil le ri’ni
esas alan, XVI I. Yüz y› l›n ‹kin ci Ya r› s›n da
Kay se ri’de Ka d›n ve Ai le baş l›k l› tez ça -
l›ş ma s› n›n ve XVII. yüz y› l›n ilk ya r› s› n›
kap sa yan baş ka bir araş t›r ma n›n Kay se ri
ai le siy le il gi li bul gu la r›, ge nel ola rak Os -
man l› ai le si ne iliş kin tes pit ler le ör tüş -
mek te dir.
Söz ko nu su araş t›r ma la ra gö re XVII. yüz -
y›l Kay se ri ai le si yü rür lük te ki ‹s lam Hu -
ku ku esas la r› na ve ‹s lam inan c› na uy gun
ola rak oluş mak ta d›r. Ai le nin olu şum sü -
re cin de ilk ad›m ola rak ‘ni şan’ mü es se se -
si gö rül mek te dir. Bu dö nem ev le ne cek
çif tin bir bi ri ni da ha ya k›n dan ta n› ma dö -
ne mi ola rak ön gö rül müş tür. Ni şan, ev li - Nafiz Akşehirlioğlu Ailesi - 1930ʼların sonu (O. Akşehirlioğlu Arşivi)
li ği zo run lu k›l ma mak ta, ta raf lar is ter ler -
se ni şa n› ip tal ede rek ev len me yi red det - vap: “Al lah bi lir ki sö zü çe liş ki den iba ret -
me hak k› na sa hip tir. Me se la Ni san 1618 tir; da va s› doğ ru de ğil dir, işi til se ge çer li
ta rih li bir bel ge ye gö re, De ve li Ka za s›’ na ol maz.” di ye ya z›l d› ğ› gö rül müş ve fet va
bağ l› Eve rek Kö yü’n den Mar kos, ay n› ge re ğin ce Mar kos’un Esma ile nikâhının
köy den Se fer’in k› z› Es ma’n›n on iki y›l l›k ya sak lan ma s› na ka rar ve ril miş tir.
ni şan l› s› olup elin de ni şan l› ol duk la r› n› K›z lar r› za la r› ya da ha ber le ri ola ma dan
ifa de eden bir hüc cet (de lil) bu lun dur - ai le le ri ta ra f›n dan ni şan lan ma la r› du ru -
mak ta d›r. Se fer k› z› n› ona ver mek ten mun da, ni şa n› ip tal ede bil mek te dir. Me -
vaz ge çin ce Mar kos, elin de ki hüc ce te da - se la Sa li ha ad l› bir k› z›n ve kil ta yin et ti ği
ya na rak Es ma’n›n ken di ni kâh l› s› ol du - Mü der ris Meh med Efen di mah ke me ye
ğu nu söy le me ye baş la m›ş t›r. Mah ke me - ge le rek; “Mü vek ki lim ad› ge çen Sa li ha’y›
de Se fer’e du rum so rul du ğun da, Mar - kü çük ken Mus ta fa ad l› ye ni çe ri ye ge lin
kos’un elin de ki ni şan hüc ce tiy le ni kâh ada y› ola rak be lir le miş ler. Hâ len ba liğ ol -
id di as›n da bu lun ma s› n›n çe liş ki ol du ğu - dum, den gim ol ma d› ğ›n dan ev li lik ada y›
nu söy le miş ve da va s› n›n mah ke me ce ka bul et mem de di” di ye rek ni şa n› boz -
din len me me si ge rek ti ği ne da ir bir fet va dur muş tur.
ge tir miş tir. Söz ko nu su fet va in ce len di - Ni kâ h›n res mî bir gö rev li ta ra f›n dan k› -
ğin de; “Er kek, mah ke me de bir k›z için y›l ma s› zo run lu lu ğu ol ma mak la bir lik te,
ni kâh id di as›n da bu lu nup sö zü nü tes cil Os man l› yö ne ti mi baş lan g›ç tan iti ba ren
edip de lil ge tir se, son ra da ni kâh da va s› bu iş lem le ri ka d› lar ma ri fe tiy le kon trol
ile şa hit ge tir se şer’an din le nir mi?” Ce - al t›n da tut ma ya ça l›ş m›ş t›r. An cak bu dö -