Page 62 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

64 / AİL KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

ku ku ala n›n da kök lü bir de ği şim ger çek - dir mek te dir An cak mev cut du ru ma iliş -
leş miş tir. ‹s viç re Me de ni Ka nu nu ba z› kin bul gu lar fark l› bir ai le ta rif et mek te -
mad de le ri de ğiş ti ri le rek Türk Me de ni dir. Ai le ve Sos yal Araş t›r ma lar Ge nel
Ya sa s› ola rak 1926 y› l›n da yü rür lü ğe gir - Mü dür lü ğü nün (ASA GEM) 2006 y› l›n -
miş tir. Bu ka nun’la ev len me nin dev le tin da yap t› ğ› Tür ki ye Ai le Ya p› s› Araş t›r ma -
yet ki li k›l d› ğ› me mur lar önün de ya p›l ma - s›’na gö re; ye mek yap mak (% 87), ütü
s› şar t› ve tek eş li lik esa s› ge ti ril miş tir. yap mak (% 84), sof ra ha z›r la mak (% 74)
Ka y›t l› ev li lik d› ş›n da ki ikin ci, üçün cü gi bi ge le nek sel ka d›n iş le ri nin ço ğun luk -
bir lik te lik ler ev li lik sta tü sün de ta n›m lan - la (be lir ti len oran lar da) ka d›n lar ta ra f›n -
ma m›ş t›r. Ka d› na, ka nun’da be lir ti len dan ya p›l d› ğ›; bu na kar ş›n fa tu ra öde mek
hâl ler de bo şan ma y› ta lep et me hak k› ve - (% 69), ba k›m-ona r›m ta mir (% 68) gi bi
ril miş tir. Bu nun ya n›n da Türk ai le ya p› s› - er ke ğin gö re vi sa y› lan iş le rin ço ğun luk la
na uy gun ola rak, er ke ğin ai le için de ki ko - (be lir ti len oran lar da) er kek ler ta ra f›n dan
nu mu ‘ai le rei si’ şek lin de ta n›m lan m›ş ve ya p›l d› ğ› tes pit edil miş tir. Ge le nek sel ai le
er ke ğe bir ta k›m hak lar ve ödev ler tev di içi cin si yet rol le ri nin de ği şi min de ya sal
edil miş tir. Ka d› n›n ge lir ge ti ri ci bir iş te dü zen le me ler den zi ya de, ka d› n›n is tih da -
ça l›ş ma s› n›n ko ca n›n r› za s› na bağ lan ma - ma ka t› l› m›, gay ri men kul sa hip li ği, eş le -
s›, ço cuk la r›n eği ti mi ve ai le ika me ti nin rin eği ti mi gi bi fak tör ler da ha et ki li ol -
se çi mi gi bi hu sus lar da son ka ra r›n er kek - mak ta d›r. Ai le içi rol da ğ› l› m› ba k› m›n -
te ol ma s› gi bi hak lar ya n›n da, ai le nin ge - dan ge le nek sel özel lik gös te ren Türk ai le -
çi mi nin ve mes ken te mi ni gi bi so rum lu - si, sos yal iliş ki ler bağ la m›n da da hâ len
luk lar da erkeğe yük len miş tir. Bu Ka nun, ge le nek sel li ği ni ko ru mak ta d›r. Ay n› araş -
gü nün ih ti yaç la r› na ce vap ve re me di ği, t›r ma ya gö re ai le nin bir lik te yap t› ğ› sos -
eş ler ara s›n da eşit lik esa s›n dan uzak ol - yal fa ali yet le rin ba ş›n da ak ra ba zi ya ret le -
du ğu, ka d› n›n mağ du ri ye ti ne yol aç t› ğ› ri (% 65), kom şu zi ya re ti (% 58) ve eş-
gi bi eleş ti ri ler se be biy le, 2002 y› l›n da ka - dost zi ya re ti (% 65) gel mek te dir.
bul edi len Ye ni Türk Me de ni Ka nu - Sa na yi leş me ve kent leş me ye pa ra lel ge li -
nu’nun yü rür lü ğe gir me siy le ortadan şen ye ni ya şam for mu, ge le nek sel ku rum -
kalkmıştır. la r› ve iliş ki bi çim le ri ni bü yük öl çü de de -
Bu gün yü rür lük te olan 2002 ta rih li Ka - ğiş tir miş ve ya ta ma men iş lev siz b› rak -
nun, gü nün ih ti yaç la r› na uy gun ola rak, m›ş t›r. Ai le, ku rum ola rak bu de ği şim den
özel lik le ka d›n ko nu sun da ki eleş ti ri ve et ki len miş tir. Ata er kil ge niş ai le nin ye ri ni
ta lep le ri kar ş› la ma ya yö ne lik bir içe rik te çe kir dek ai le al m›ş t›r. Ge le nek sel ai le, iç
dü zen len miş tir. Ye ni ya sa ev li lik ya ş› n› iliş ki le ri ba k› m›n dan ak ra ba ve kom şu -
iki cin si yet için eşit le ye rek 18 ya ş› na yük - luk iliş ki le ri va s› ta s›y la, d›ş mü da ha le le re
selt miş tir. Ya sal mal re ji mi ola rak ‘edi nil - aç›k bir ya p› arz eder ken mo dern ai le, iç
miş mal la ra ka t›l ma re ji mi’ ka bul edil - iliş ki le ri ba k› m›n dan bü yük öl çü de
miş, eş le re söz leş mey le ka nun’da be lir ti - özerk leş miş tir. Bu şe kil de ge le nek sel des -
len mal re jim le rin den bi ri ni be lir le me tek me ka niz ma la r›n dan yok sun ka lan ai -
hak k› ta n›n m›ş t›r. Ai le re is li ği sta tü sü kal - le de par ça lan ma (bo şan ma) gö re ce art -
d› r›l m›ş, eş le rin ai le ile il gi li ko nu lar da m›ş t›r. ‹lk ev len me ya ş› bü yü müş, eş se çi -
yet ki ve so rum lu luk la r› tam ola rak eşit - min de ai le le rin et ki si azal m›ş t›r.
len miş tir. Bu şe kil de ge le nek sel ai le de ki 2006 y› l› iti ba r›y la Tür ki ye için er kek ler -
fark l› laş m›ş cin si yet rol le ri ve bu rol le rin de 26,1 ka d›n lar da 22,8 olan ilk ev len me
ta bii uzan t› s› olan so rum lu luk lar yok sa - ya ş›, Kay se ri’de er kek ler de 25,4 ka d›n lar -
y› la rak, ai le de her iki eş de her tür lü rol da 21,6’d›r. Gö rül dü ğü üze re bu hu sus ta -
ve so rum lu lu ğa tâ bi tu tul muş tur. ki de ği şim Kay se ri için Tür ki ye or ta la ma -
Ka nu nun ön gör dü ğü bu tam eşit lik çi de - s›n dan da ha düşük ol muş tur.
mok ra tik ai le mo de li, bu ko nu da ki ta lep - ‹lk ev len me ya ş› yük sel miş ol mak la bir -
le ri kar ş› la ma ya dö nük ol ma s› n›n ya n›n - lik te, ül ke miz de ev li lik yo luy la ai le kur ma
da top lu mu ve ai le yi bir he de fe yön len - eği li mi hâ lâ yük sek tir. Ba t› top lum la r›n da