Page 61 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ AİL / 63

küm lü dür. Ka d›n ha mi le ise na fa ka sü re - top la n›p ka rar lar al m›ş lar d›r. Bu ka rar lar
si do ğu ma ka dar uzar. söz ko nu su dö nem de kent te ki sos yal ta -
Os man l› ai le sin de, ai le nin rei si er kek tir. ba ka laş ma y› yan s›t ma s› ba k› m›n dan da
Ka d›n, er ke ğin ki ka dar ol ma sa da önem - önem li dir.
li bir nü fu za sa hip tir. Ai le içi iliş ki le rin ve Kay se ri hal k› al› nan ka rar lar la üç gru ba
hak la r›n ta yi nin de, ‹s lam’›n ka d› na ta n› - ay r›l m›ş t›r. Dü ğün ler de her gru bun aza -
d› ğ› hak la r›n ya n› s› ra, ‹s lam ön ce si ai le mi ya pa bi le ce ği mas raf lar şöy le be lir len -
içi ge le nek ler de de vam et mek te dir. Bu miş tir: Bi rin ci grup, ‘eş raf ve kud ret li ile ri
ba k› m dan ta rih sel dö nem ola rak mu ka - ge len ler den’ olu şu yor du. Var l›k l› ke si -
ye se edil di ğin de Os man l› ai le sin de ka d› - min ön de ge len le ri nin k›z la r› için ya pa -
n›n ko nu mu nun ve hak la r› n›n di ğer kül - cak la r› dü ğün ler de, ni kâh tan iki gün ön -
tür le re gö re ol duk ça ge niş ol du ğu gö rü - ce ‘şer bet mec li si’ top la y›p 1000 ku ruş
lür. Ka d›n, ai le nin et kin bir un su ru dur ve ‘mihr-i mü ec cel’ (er te le ne bi len me hir) ve
ko ca n›n ölü mü du ru mun da ço cuk la r›n 5000 ku ruş ‘mu ac ce le’ (5000 ku ru şu
ve sa ye ti ko nu sun da ön ce lik hak k› na sa - he men öden mek, 1000 ku ru şu ise ile ri de
hip tir. Ko ca s› n›, ge çi mi ni sağ la ma d› ğ›, ni kâh bo zu lur sa ve ril mek üze re) ve el bi se
şid det uy gu la d› ğ›, hak la r› na ria yet et me - be de li için be lir le ne cek pa ra y› ala cak lar,
di ği gi bi ge rek çe ler le da va ede bil mek te kar ş› l› ğ›n da k›z la r› na 20 kat el bi se ve re -
ve ta le bi doğ rul tu sun da mah ke me den cek ler di. Zi ya fet le rin ve dü ğü nün sü re si
ka rar ç› kar ta bil mek te dir. Ömer Çe le - bir haf ta y› geç me ye cek ti. ‹kin ci grup ‘ha -
bi’nin k› z› Ser vi ba ni, ko ca s› n›n 31 ku ru - ci yân’ (ha c› lar) de ni len or ta hâl li kim se -
şu na el koy du ğu id di as›y la da va c› ol muş ler le ka mu gö rev li le ri nin bir k›s m› n› kap -
ve pa ra s› n› ge ri al mak is te miş tir. An cak s› yor du. Bun la r›n ye di yüz el li ku ruş
Sü ley man, ka r› s› n›n bu id di as› n›; “Bir ak - ‘mihr-i mü ec cel’ ile 3000 ku ruş ‘mu ac -
çe si ni al ma d›m” di ye rek in kâr et miş tir. ce le’ al ma la r›, el bi se be de li kar ş› l› ğ›n da
Si cil de ki kay d›n al t›n da isim le ri ya z› l› şa - da 15 kat çe yiz ver me le ri uy gun gö rü lü -
hit ler den bi ri Bö lük ba ş› Sü ley man yor du. Ka lan lar üçün cü grup tu. Bun lar
Bey’dir. Ka d›n, he nüz mah ke me dey ken, ya pa cak la r› dü ğün ler de du rum la r› na gö -
ko ca s›n dan çe kin di ği için bir gü ven ce is - re iki yüz el li ku ruş ‘mihr-i mü ec cel’ ve
te miş ol ma l› ki ko ca s›; “Ad› ge çen ka r› m› beş yüz ku ruş ‘mu ac ce le’ ala cak lar, el bi se
şe ri at em ri ne ters ola rak dö ver sem bö - be de li kar ş› l› ğ›n da ise 5 kat el bi se yi çe yiz
lük ba ş› m› za 1000 ak çe nez rim ol sun” ve re cek ler di.
de mek zo run da kal m›ş ve onun bu sö zü Her grup için ay r› ay r› be lir le nen bu pa -
si ci le kay de dil miş tir. 1 Ma y›s 1610 ta rih li ra lar d› ş›n da ‘ka di fe ce be’, ‘al tun saç l›k’,
bir bel ge de, Ka len der ha ne Ma hal le - ‘san d›k l› kürk’, ‘ho toz’ ve ‘zar’ ta bir olu -
si’nden Ham za oğ lu Mus lu’nun da ha tu - nan ‘di van pös te ki si’, ‘ocak yaş ma ğ›’ gi bi
nu Tes li me’yi “şe ri at d› ş› ola rak döv me - ad lar al t›n da he di ye ve eş ya ve ril ip al›n -
yip ve ren ci de et me yip gü cü yet ti ğin ce ma s› ya sak la n› yor du. Ay r› ca k›z ta ra f› n›n
na fa ka s› n› ve el bi se si ni gör me ye söz ver - ver mek te ol du ğu ‘ca ri ye’ bun dan böy le
di ği” ka y›t l› d›r. ve ril me ye cek, kent ve köy ler de ‘baş l›k’
Ev li li ğe iliş kin şer’i ku ral lar dan baş ka, ge - ad› al t›n da şe ri at d› ş› bir be del is te nip
le nek sel bir ta k›m uy gu la ma lar da söz ko - al›n ma ya cak t›. Kay se ri’nin ile ri ge len le ri -
nu su dur. K› z›n ai le si ne ve ri len baş l›k pa - nin al d›k la r› bu ka rar la r›n uy gu la n›p uy -
ra s› ve k› za ve ri le cek eş ya n›n (çe yiz) ni te - gu lan ma d› ğ› na da ir bil gi bu lun ma mak ta -
li ği ve mik ta r› top lu mun ka bul le ri çer çe - d›r. An cak, Tan zi mat’›n ila n›n dan k› sa
ve sin de be lir len mek te dir. An cak özel lik - bir sü re son ra dev let, ay n› so ru na eğil miş,
le Tan zi mat Ön ce si Dö nem de, Kay se - bü tün im pa ra tor luk ta ge çer li ol mak üze -
ri’de ai le le rin âde ta bir bir le riy le ya r› ş›r - re ben ze ri bir dü zen le me yi yö net me lik
ca s› na baş l›k pa ra la r› n› ve çe yiz mas raf - şek lin de bü tün il le re gön der miş tir.
la r› n› aş› r› abart ma la r› so nu cu, ken tin ile - Cum hu ri yet Dö ne mi ve Gü nü müz:
ri ge len le ri, bu na bir ça re bul mak için Cum hu ri yet’in ila n›n dan son ra ai le hu -