Page 72 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ DÜV / 63 [543]

vinde dört ay on gün kalabilmiştir. Divan Rücksicht auf das Achtzehnte Jahrhundert)”,
işlerinde, devletin çeşitli kademelerinde KÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Kırık-
yaptığı görevlerde son derece becerikli kale 1998), S 1; Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı
Müellifleri, İstanbul 1342, C. III, s. 42; Dürrî
bir devlet adamı, dürüst ve sakin mizaçlı Mehmed Efendi, Nuhbetü’l-Emel fî Tenkîhi’l-
bir insan olarak bilinmekteydi. Ahmed Fesâdi ve’l-Halel, Topkapı Sarayı Müzesi Ktb.
Cavid (öl. 1803), III. Selim tarafından, No: 966, 2a-3b; Fehmi Edhem Karatay, Topka-
önemli olayları zaman sırasına göre yaz- pı Sarayı Müzesi Küıüphanesi Türkçe Yazma-
makla görevlendirildi. Dolayısıyla o da, lar Kataloğu, İstanbul 1961, I. 310-311; bizim
Vekayi nâme-i Ahmed Cavid adlı iki cilt- kullandığımız nüsha, Topkapı Sarayı Müzesi
Kütüphanesi, 966, E. H. 1438 numaralı eserin i-
lik tarihî yazıları ihtiva eden eserini yazdı. çindedir (VI. Bölüm 281b-327b); Franz Babin-
İşte bu eserin altıncı bölümü olan 281b- ger, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, çev.
327b arasında, Dürrî Mehmed Efendi’- Coşkun Üçok, İstanbul 1992, s. 341-343; İsmail
nin 1773–1774 yıllarında yazdığı Nuhbet- Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Tarihi Kro-
ü’l-Emel fî Tenkîhi’l-Fesâdi ve’l-Halel nolojisi, İstanbul 1961, IV. 64l; Mehmed Sürey-
ya, Sicill-i Osmânî, İstanbul 1311, C. II. s. 338;
adlı devlet nizamına dair risalesi vardır. Mustafa Nuri Paşa, Netâyicü’l- Vukuât, Kurum-
Dürrî Mehmed Efendi, Osmanlı Devleti’- ları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi, hzl. Neşet
nin siyasî ve idari birtakım problemleri- Çağatay, Ankara 1987, C. III-IV. s. 192-194.
nin olduğunu ve bunlar düzeltilmezse KAYHAN ATİK
müzmin hastalık hâlini alacağını belirt-
miştir. Bu problemlere çare bulmak ama- DÜVENÖNÜ (DÖRTDÜKKÂNÖNÜ)
cıyla 1774 senesinin sonunda, giriş, sonuç MAHALLESİ
ve yedi bölümden oluşan bir risale yaz- Kayseri’nin önemli merkezî semtidir. Ti-
maya başladığını ve bunu Nuhbetü’l-Emel caret alanlarından olan Düvenönü; tarihî
fi Tenkihi’l-Fesâdi ve’l-Halel olarak ad- Camiikebir*, Hasbek*, Gülük Mahallele-
landırdığını ifade eder. ri* ortasında ve yolların kavşak noktasın-
Yazar eserinin birinci bölümünde, hazi- da idi. Ankara İstanbul yönünden gelen
ne harcamalarının layıkıyla yapılması, e- cadde burada Kiçikapı, Meydan ve
manetin ehline verilmesi ve rüşvetin ke- İstasyon’a doğru üçe ayrılırdı. Kiçikapı
sinlikle önlenmesi gerektiğini vurgular. İ- ve Meydan’dan gelen tarihî surlar burada
kinci bölümde, ordudaki birtakım prob- birleşirdi. Aslında Roma döneminde
lemlerin çözümü için çareler önerir. Meydan’dan gelen çift kemerli surlar bu-
Üçüncü bölümde, Anadolu ve radan Boyacı Kapısı-Kiçikapı’ya dönmez
Rumeli’deki menzillerin (ulaştırma) batıya doğru devam edip şehrin büyük
problemlerini dile getirerek bunların dü- bölümünü içine alırdı. Düvenönü, Bi-
zans ve Selçuklu Surları dışında, yani şe-
zeltilmesini önerir. Dördüncü bölümde hir taşrasında idi.
yazar, tekâlif-i şâkka (hukuksuz vergi) se-
bebiyle mağdur olan insanların problem- Buranın eski adı Dörtdükkânönü’dür.
lerini dile getirerek bunlara çözüm yolla- Kayseri’de “dükkân”a halk “düven” veya
“dügen” der. Düvenönü’nün batısında
rı arar. Beşinci bölümde, yine vergi prob- Göğebakan ve Gülük Camileri*, kuzeyin-
lemleri ve çözümü; altıncı bölümde, dev- de Hasbek Kitçi* ve Hoca Hasan Camile-
let adamlarının devletten aldığı fazla pa- ri*, doğusunda Kurşunlu*, Hacet ve
raları ve onların lüks hayatını tenkit eder. Cami-i Kebir* (Ulu Camii) yer alırdı. Bu-
Yedinci bölümde, eyalet askerlerinin dü- radan Matbah Emini Hacı Halil Efendi’-
zeninin bozulduğunu ve çözüm yollarını nin* uzaklardan sularını getirtip inşa ettir-
teklif eder.
diği, Gömleksiz Çeşme*, Dutlu Çeşme ve
Kaynakça: Ahmed Cavid, Vekâyî-nâme-i Ah- Hasbek Kitçi* Çeşmeleri vardı. Hacı Ha-
med Cavid, Topkapı Sarayı Müzesi Ktb. No: lil Efendi bu civarda Gülük* ve Çukurlu
966 E. H, 1438, 281b-327b; Ahmed Resmi Efen-
di, Sefinetü’r- Rü’esa, İstanbul 1269, 68a-68b; Camii çeşmelerini* de yaptırmıştır.
Ali İbrahim Savaş, “Beitrag Zur Layiha Tradition XIX. yüzyıl sonlarında Hasbek Mahallesi,
in der Osmanıschen Geschıcte, (Mit Besonderer Keteci, Bozatlı Hasanbey ve Hasbek Ho-