Page 77 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[548] 68 / ECZ KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

eğitiminin verilmeye başlandığı 1839 yı- EDEBÎ ESERLERDE KAYSERİ
lına kadar çok fazla değişmeden devam Değişik nesir türlerinde “Kayseri” ile ilgi-
etmiştir. 1840 yılından sonra İstanbul’- li konular, hayatın her safhası içinde ve
daki Askerî Tıbbiye Mektebi (Mekteb-i Kayseri’ye göre ele alınarak bütünlüğe
Tıbbiye-i Adliye-i Şahane) ve 1870 yılın- kavuşturulmuştur. Nesir alanında yapı-
dan sonra da Sivil Tıbbiye Mektebinden lan çalışmalarda kaydedilen aşama; Kay-
(Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye-i Şahane) seri’nin tarihî kimliği ile Kayserili’nin
az sayıda Türk ve Müslüman eczacı me- sosyal tarihini, gerçeğin tespiti ve onun
zun olmuşsa da bunlar genellikle ordu ve çağdaş yorumu olarak hak ettiği yere
devlet hastanelerinde görev almışlardır. koymuştur. Bu bakımdan Kayseri ve
Bu nedenle Kayseri’deki özel eczaneler Türk edebiyatında “Kayseri” konusu tür-
de uzun süre yalnız yabancı uyruklu veya lere göre şu ana çerçevede şekillenmiştir:
azınlıklardan olan eczacılar tarafından Türk romanında Kayseri, Anadolu şehir-
açılmış ve idare edilmiştir. Kayseri’ye leri içinde en çok yer alan mekânlardan-
gelip eczane açan gayrimüslim eczacılar, dır. Erciyes’in güzelliği, ilçeleri ve Kayse-
o dönemin eczacılık okullarında yeteri rili tipi gibi konular tarihi akışı ve sosyal
kadar eczacı yetiştirilememesi nedeniyle yapısıyla değerlendirilmiştir. Kayseri’nin
çıraklıktan yetişen kişilere de eczacı dip- mekân olarak kullanıldığı ve Kayserili’nin
loması verilmesi hakkını elde etmişler ve sosyal hayatından hareketle genel bir ko-
böylece İl’deki gayrimüslim eczacıların nu alanının açıldığı önemli romanlar
sayısı daha da artmıştır. Bu durum XX. şunlardır:
yüzyıl başlarına kadar devam etmiş, 1905 Mahmut Yesari’nin (1895-1945) mizah
yılından itibaren Müslüman eczacılar dergisi Kelebek’te 23 bölüm olarak tefri-
da şehirde faaliyet göstermeye başlamış- ka edilen “Bir Namus Meselesi” (25 Ey-
lardır. Kayıtlara göre Kayseri’de açılan lül-8 Kasım 1923) romanında mekân
ilk resmî eczane ‘Belediye Eczanesi’dir Kayseri ile İstanbul’dur. Diyaloglar Kay-
(1890?). 1881–1901 yılları arasında Kay- seri Rum ağzına dayanır, Kayseri deyim
seri Belediye Başkanlığı yapmış olan Tav- ve atasözleri kullanılır.
lusunlu Mehmed Ali Efendi döneminde Şakir Sungar* (1907-1982), Filiğin Emin
faaliyete geçen bu eczane, fakirlere beda- Balta ile Nasıl Öldürüldü?* (1944) ro-
va ilaç verdiği gibi halka da bedeli değe- manında Kayseri’de Ermeni Taşnak ve
rinde ilaç satışı yapmıştır. Bu eczanenin Hınçak örgütlerinin işlediği bir cinayeti
ardından açılan diğer eczaneler ve ecza- anlatmaktadır.
cıları arasında Erciyes Eczanesi - Musta- Cevdet Kudret Solok (1907-1992), “Sü-
fa Mahir Kafesçioğlu (1880–1952); Şifa leyman’ın Dünyası” adını verdiği üç cilt-
Eczanesi - Mustafa İbrahim Bayır (1878– lik serinin ikinci kitabı Havada Bulut
1933); Nuh Naci Merkez Eczanesi - Nuh Yok (1958) romanında Kayseri Lisesinde
Naci Sarıabdullahoğlu (1880–1952); edebiyat öğretmeni olarak çalıştığı 1934-
Sümer Eczanesi - Mehmet Cemalettin 1938 yıllarındaki hatıralarına dayanarak,
Emden* (1902–1976) ve Kayseri Ecza- 1930’lu yıllardaki Kayseri’nin sosyal or-
nesi - Hazım Gönen* (1904–1969) sayı- tamını anlatır. Roman karakteri Süley-
labilir. Türk Eczacıları Birliği 12. Bölge man, 1934-1949 yılları arasında Kayseri-
Kayseri Eczacı Odasının kuruluşu (1972) ’de idealist bir öğretmen olarak görev
ve Erciyes Üniversitesi Mustafa Kılıçer yapar. Romanın kurgusu bu 15 yıl içinde
Eczacılık Fakültesinin açılması (2003) Süleyman’ın mücadelesi üzerinedir.
şehrin eczacılık tarihindeki diğer önemli Orhan Kemal (1914–1970), Kanlı Top-
gelişmelerdir. raklar (1963) romanında; 1934’te
Çukurova’daki tarım ve fabrika işçileri-
Kaynakça: Halil Tekiner, Kayseri Eczacılık
Tarihi, Türk Eczacıları Birliği Yayınları, Fersa nin dünyasını anlatır. İşçiler ile ağalar
Matbaası, Ankara 2005. arasındaki mücadelede sınıf atlamak için
HALİL TEKİNER her yolu mubah gören düzenbaz tipler