Page 253 - kayseri-sehri

V±°¾Ó»±µ Ô´ D¶½¶ M¸´³³´³´»´µ
1985’dek sayıma göre eser sayısı yazma eserler; 1935 (Türkçe yazma 282, Arapça
yazma 1558, Farsça 21, Fransızca 3, İnglzce 1) şeklnde br dağılım göstermekte olup
kütüphanede toplam 7332 esern bulunduğu anlaşılmaktadır. Kütüphaneye sonradan br
de “gençlk” bölümü lave edlmştr. Bu sayıya gençlk bölümündek ktaplar dâhl değl-
dr. 1995’te yayınlanan kataloğunda sadece yazma eserlern sayısı 2689 olup, bunlardan
421’ Türkçe, 157’s Farsça, 1748’ Arapça, 353’ü Arapça–Farsça olarak belrtlmektedr. 543

Sosyal Hayat

Müslim ve Gayrimüslimlerin Yaşam Tarzları ve Münasebetleri
Osmanlı Devlet’nde cemyet brbrnden ayıran özellklern başında dnn öneml br
yer vardı. İnsanların hang mllete mensup olduğu dn ve mezhepten sonra gelmekteyd.
gayrmüslmlerden bahsedlrken “zmmî” ve “nasranye” fadeler kullanılmaktadır.
Zmmnn hang mlletten olduğu kesn olarak belrtlmemş, ancak kölelern hang
mllete at olduğu belrtlmştr. İncelenen dönemde hoşgörü toplumunda Müslü-
manlardan daha müreÐeh br yaşam sürdükler anlaşılan gayrmüslmlern çeştl
sebeplerden ötürü zaman zaman şkâyetlerne de rastlanılmaktadır. 1841 yılında İstan-
bul Rum Patrğ Artemos, Mecls– Vâlâya takdm ettğ arzuhalde; Kayser’dek nüfus
ve czye tahrr sırasında heyetten Kopkopoğlu Hacı Bey le Taşçı Mehmed’n Rum ve
Ermen mlletne garezkârane davranarak onlara haksızlık yaptıklarını öne sürerek
bunların görevlernden azledlmesn talep etmştr. Artemos, bu sayım sırasında
gayrmüslm tebadan edna derecesnde olanların evsat, evsat derecesnde olanların
se âlâ olarak kaydedldğn ve bu durumun da alınacak czye verglernde adaletsz-
lğe sebep olacağını ler sürmüştür. 30 Nsan 1850’de Harcye Kalemne ulaşan br
544
mektupta, Kayser Kadısının Kayser’nn Kalaba köyünde kamet eden genç br Rum’u
cebren Müslüman yaptığı ler sürülmektedr. Konu Mecls– Vala’da tartışıldıktan
545
sonra çözüm çn Ankara Vals’ne ntkal ettrlmştr. 6 Mayıs 1850 tarhnde Ankara
Vals’ne gönderlen mazbatada; Kayser kadısı tarafından cebren Müslüman yapıldığı
dda edlen Rum genc ve karısının fadelernn alınarak ona göre muamele yapılması

543 Al Rıza Karabulut, Kayser Râşd Efend Esk Eserler Kütüphanesndek Türkçe, Farsça, Arapça Yazmalar
Kataloğu, c. I–II, Ankara1995
544 BOA. C. ADL (Cevdet Adlyye) 42/2553. [1 Rabulahr 1257/23 Mayıs 1841].
545 Bu tarafda bulunan kadının hareket herkes nf‘âln mûcb olmakda olduğundan ta‘assubunun
numunes olmak üzere fıkra– âtyyenn zkr u beyanına mübâderet olunur şöyle k Kalaba köyü
ahalsnden br genç Rum her ne kadar kamakam ve meclsn huzurunda olmak stemedğn ‘lan ve
beyan etmş se de… BOA. HR. MKT. 33/24. [17 Cemazaylahr 1266/30 Nsan 1850].

253