Page 257 - kayseri-sehri

V±°¾Ó»±µ Ô´ D¶½¶ M¸´³³´³´»´µ
Kayserililerin Fiziki Özellikleri, İsimleri, Adetleri, Giyimleri ve Eşyaları
a) Fzk Özellkler: Kayser halkının fzk özellkleryle lgl blg veren en öneml
kaynaklar, şüphesz nüfus ve şer’yye scl defterler le batılı seyyahların zlenmlern
yansıtan seyahatnamelerdr. Ancak bu kaynaklarda erkeklerle lgl blgler bulun-
maktadır. 1831 tarhl Kayser Nüfus Yoklama Defter’nde kşlern yaşlarının ve hane
nüfusunun yanı sıra, şahısların fzksel özellkler de belrtlmştr. Buna göre genelde
Kayser’dek erkekler, esmer, orta boylu ve sakallı br görünüme sahptrler.

b) Örf Adet ve Gym ve Kuşam: Kayser’nn kışın soğuk, yazın sıcak olması bu şart-
lara uygun br gym tarzının benmsenmesn gerektrmştr. Kıyafetlern özellkler
le lgl blg ve belgelere tereke kayıtlarında ve seyahatnamelerde rastlanılmaktadır.
Kayser’de br syana karışan ve memurlar tarafından malı zapt edlen syancı Cebec
Bayraktarı Sarımsaklı Ahmed Ağa adlı şahsın açık artırma le satışa sunulan gysler de
kılık–kıyafetle alakalı blg ednlmesne yardımcı olmaktadır: “Kırmızı sm düğmel ağa
nmten, mav salcı, nmten, kırmızı şal, mor şal, zümrüdî şal, beyaz fes, fıstıkî sm şertl salcı
nmten, çuha pyade şalvarı, hurç heybes, kırmızı çuhaya kaplı nâfe, kantuş kürk, karabna,
mav çuhaya kaplı kürk le demr koparan, mav mercan düğmel bağar yeleğ, mav çuha
şalvar, atlı şalvar.” 560
Kayser’ye 1834 yılında gelen seyyah Charles Texer, Kayser hakkındak zlenmlern
aktarırken bölgedek gayrmüslm halkın kılık kıyafetyle lgl bazı blgler de sunmuş-
tur. Br klsey zyaret eden seyyah Texer, papazın kıyafetnn süslü ve rüküş oluşunu
hayretle zlemş ayrıca bu törene katılan kadınların kıyafetlern de lg çekc bulmuştur.
Onun gözlemlerne göre, başlarında bulunan feslern çeştllğ, gümüş halkalarla örül-
müş saçları ve üzerlerndek takıları (para ve denz kabukları), alınlarına yerleştrdkler
fındık altınları, başlarına br saksı ya da kalpağı andıran aksesuarlar ve tamamen parlak
renklerde seçlmş dantellerle şl kumaş elbseler kadınların gyme–kuşama önem
verdklern göstermektedr. 1840 ve 1857 tarhl tereke kayıtlarından anlaşıldığı
561
563
562
kadarıyla ncelenen dönemde Kayserllern bell başlı gym ve kuşamlarının kaput, fes,
şalvar, entar, hram, cübbe, acem şalı, kıl şalvar ve sar ürünler olduğu anlaşılmaktadır.
c) Kullanılan Ev Eşyaları: Halkın gündelk hayatta kullandıkları ev eşyaları le lgl
blglere genelde Şer’yye Scl Defterler’ndek tereke kayıtlarından ulaşablmektedr.
Kayıtlardan anlaşıldığı kadarıyla halkın günlük kullandığı ev eşyaları zamana ve ev
sahbnn madd durumuna göre değşmektedr. Örneğn, 1840 yılında orta hall br

560 İnbaşı, 1570 (H. 976) Tarhl Kayser tapu Tahrr Defter, 378.
561 Eravşar, Seyahatnamelerde Kayser, 88–89.
562 BOA. MŞH. ŞSC. d. 6017, 125/178. [29 Şaban 1256/26 Ekm 1840].
563 BOA. MŞH. ŞSC. d. 6030, 12/22. [18 Rabulahr 1274/6 Aralık 1857].

257