Page 259 - kayseri-sehri

V±°¾Ó»±µ Ô´ D¶½¶ M¸´³³´³´»´µ
Bu defterlerde Müslümanlar çn “bn”, “bn–”, “bnt–” kelmeler kullanılırken,
zmmler çn “veled” fades kullanılmıştır. Ayrıca vefat eden Müslümanlar çn –ölümle
lgl– “fevt olan” tabr kullanılırken, zmmler çn “halk olan” tabr kullanılmıştır.
Müslüman smlern başında genellkle “es–Seyyd”, “el–Hac” fadelern yanı sıra,
“Ağa”, “Efend”, “Bey”, “Molla” gb sıfatlar da geçmektedr. Yne toplumda lmî ve
şahsî yönüyle temayüz etmş şahıslar çn de “Fahrü’l Ulema”, “Fahrü’l Akran”, “Fahrü’l
Müderrsn”, “Müderrsîn– Krâm”, “Umdetü’l Müderrsîn” fadeler kullanılmıştır.
Resm görevllerden; kadı, val ve mutasarrıf çn “Mefâhîrü’l–Kuzâd ve’l–Hükkâm”,
nap çn “Kıdvetü’n–Nüvvâb’l–Müteşerr‘n” askerî yönetcler çn se “Nâkbü’l–Eşraf
Kammakamı” unvanlarının yanı sıra “Emîn– Beytü’l–Mal”, “Fahrü’l–Ayân” gb unvanlar
da kullanılmıştır.
e) Evlenme–Boşanma: Evllk konusunda zaman zaman halkın şkâyetlerne rastla-
nılmaktadır. Şkâyetlern başlık parası ve buna bağlı olarak kız kaçırma hadselerne
yönelk olduğu anlaşılmaktadır.

Kayserl Çzmec Murtaza’nın oğlu Mustafa, İstanbul’da oturan Havva Hatun’nun kızı
Hatce Hatun’u 1844 yılında kaçırıp Kayser’ye götürmüştür. Havva Hatun’un şkâyet
üzerne Dersaadet’ten Kayser Kaymakamı’na yazı gönderlerek Mustafa’nın yakalanıp
İstanbul’a getrlmes emredlmştr. Kayser’de evlenecek kmselerden Kız babası ve
570
alakalı kşler tarafından başlık parası adıyla fazla mktarda akçe alınmasının evlenmey
zorlaştırdığı ve bunun da kız kaçırma gb bazı stenmeyen durumlara sebep olduğu 21
Nsan 1850 tarhl br belgeden anlaşılmaktadır. Bundan dolayı, Kayser Mecls’nn bu
durumun ortadan kaldırılablmes çn başlık parasını yasakladığı anlaşılmaktadır. 571
f) Kayser’de Mürur Tezkres, Eşkyalık ve Kaçakçılık: Asker kaçaklarının, eşkıyaların
ve başıboşluğun arttığı bu dönemde brçok gasp, hırsızlık ve saldırılara rastlanılmıştır.
Osmanlı Devlet Mürur Tezkere’s çıkararak vlayetlerdek grş çıkışları le asker kaçakla-
rını kontrol altına almaya çalışmıştır. 16 Ekm 1839’da Kayser kazası nâbne gönderlen
hükümde Rumel ve Anadolu taraËarından gelp gden şahıslardan mürur tezkreler
sorulmayıp br takım başıboş ve serserlern bölgede dolaştıkları ve hatta askerlerden
dah bazılarının frar edp stedkler yerlere gttkler yapılan tahkkat sonucunda
anlaşılmıştır. Bundan böyle mürur tezkresn almadan gelp geçen veyahut askerlkten
frar edp dolaşanların derhal yakalanıp tevkf edlmeler mürur tezkres olup da başka
yerlere geçmek steyenlere de ne maksatla gttkler sorulup ona göre gtmelerne zn
vermeler konusunda dkkat ve bu hususa htmam göstermeler emr buyrulmuştur. Bu
hususun sancak dahîlnde olan kazaların kadı ve naplere lan edlmeler ve her kazada

570 BOA. A. MKT. DV. 2/52. [12 Receb 1260/28 Temmuz 1844].
571 BOA. A. MKT. UM. 13/21. [8 Cemazeylahr 1266/21 Nsan 1850].

259