Page 262 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
Kuraklık ve Kıtlık
Kuraklık ve kıtlık durumları nsanoğlunun yaradılışından ber zaman zaman farklı
bölgelerde doğal afetler, savaşlar, klm değşklkler gb sar sebeplerden ötürü ortaya
çıkmaktadır. 19. yüzyılda Kayser’de 1845 ve 1874 yılında olmak üzere k büyük kurak-
lık ve buna bağlı olarak kıtlık le çeştl hastalıklar vuku bulmuştur. 1845 yılında vukuÚ
bulan kıtlık Ankara başta olmak üzere Kayser ve İç Anadolu’nun genelnde kendn
hsettrmştr. 1845 yılında Kayser yöres halkının, kend mkânlarıyla Svas’tan hubûbat
temn çn uğraşması ve Kayser Kaymakamı Seyyd Mustafa Rüşd Paşa’nın Kayser
halkının durumunu belrten tahrratı hükümete letmesyle İstanbul’un yöre hakkındak
durumdan haber olmuştur. 1845 yılında yağmur yağmadığından bütün mahsul kuru-
586
muş ve büyük kıtlık yaşanmıştır. Fakr halk yyecek bulamadığından açlığın pençesne
düşmüştür. Bu duruma çare arayan yönetcler ve şehrn ler gelenler Keşoğlu’nun
evnde yaptıkları toplantıda, o sene aşarın kaldırılması ve memleket namına hales
çn Sultan Abdülmecd’e br rca ve nyaz mektubu (strhamname) gönderlmesne
karar vermşlerdr. Böylece aşardan (mahsulden alınan onda br verg, öşür) elde
edlen devlet hsses zahre olarak halka dağıtılacak ve herkes aldığı zahre mktarınca
devlete borçlanacaktı. Bu teklf padşah tarafından kabul edld. Kayser halkı bu kıtlık
felaketnden br nebze kurtulmuş oldu. 25 Hazran 1846 senesnde Svas Mutasarrıfı
587
Mehmed Münb’n gönderdğ br tahrratta, Kayser ve çevresnde kıtlığın vuku bul-
duğu ve bu kıtlıktan etklenen Ermen, Rum ve Müslümanlara yapılacak yardımların
teferruatı sunulmuştur. Takp eden yıllarda kıtlık ve kuraklığın etklern hsettrdğ
588
anlaşılmaktadır. Ntekm 21 Şubat 1846 tarhnde Malye Nezaret Mektûb Kalem’ne
gönderlen br tahrratta; kıtlık ve pahalılıktan dolayı zor duruma düşen Kayser ve cvarı
halkı le Saruhan Sancağı’nın Adala kazası ahalsne hasat mevsmnden sonra karşılığı
fazlasıyla ödenmek üzere 1.500 kse akçe borç verlmes talep edlmştr. Mecls– Vâlâ‘ca
görüşülen bu konunun kabul edldğ anlaşılmaktadır. Ve konu Svas Vals Şerf Paşa
le Defterdar Sad Bey’lere havale edlerek onlardan, Kayser ahalsnn htyaç duyduğu
hayvan ve tohumların bedel sonradan ödenmek üzere karşılanması kararlaştırılmıştır. 589
Kayser’ye 1881 yılında gelen Seyyah Henry Farnshawe Tozer, kıtlık sırasında o
dönemde Kayser’de bulunan msyoner Dr. Fransworth’un kıtlıkla lgl mektuplarını
okumuş ve seyahat sırasında da Kayser’de karşılaştığı Dr. Farnsworth le lgl görüş-
lern şu şeklde özetlemştr:

586 Mehmet Yavuz Erler, Osmanlı Devlet’nde Kuraklık ve Kıtlık Olayları (1800–1880), Lbra Ktap ve
Yayıncılık, İstanbul 2012, 195.
587 Erkletloğlu, Osmanlılar Zamanında Kayser, 183.
588 BOA. A. MKT. 44/58. [29 Cemazeylevvel 1262/25 Hazran 1846].
589 BOA. C. ML. 651/26656. [24 Safer 1262/21 Şubat 1846].

262