Page 42 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
Kayseri Şehrinin Fiziki Unsurları

Kayseri Kalesi
Coğrafk ve stratejk konumundan dolayı tarhn her dönemnde önemn koruyan
Kayser, büyük akınlara ve şgallere maruz kalmıştır. Bundan dolayı çeştl kavmler ve
devletler şehrn müdafaası çn brçok tedbr almışlardır. Bu tedbrlerden en önemls
günümüzde hala varlığını koruyan ve şehr merkeznn ortasında bulunan Kayser
Kales’dr. Şehr çnde kalan bu yapının surları ve kales genş br alana sahptr.

Kayser surları hakkında lk blg Roma İmparatoru III. Gordan zamanına (M.S.
238–244) at olan skkelerde bulunmaktadır. Bu blglerden surların bu tarhlerde
nşa edlmş olduğu anlaşılmaktadır. İknc blg se, VI. yüzyılın lk yarısına attr.
35
Bzanslı tarhç Procopus, Kayser’nn kuruluşunda yapılmış olan surun, brbrnden
uzak tepeler, bahçeler ve meraları çevrdğn, evlern buraları doldurmadığını, Bzans
İmparatoru Justnan’ın (M.S. 527–565) şehr koruyablmek çn eskye nazaran daha
dar yaptırdığını, yan esas suru daralttığını belrtmektedr. Buna göre Kayser surları
36
lk olarak III. yüzyıl ortalarında nşa edlmş VI. yüzyıl ortalarında da daraltılmış ve
tamr edlmştr. Surların bugün kalan bölümlernden hanglernn Roma, hanglernn
Bzans’a at olduğu konusunda kesn br kayıt bulunmamaktadır. Kale günümüze kadar
varlığını koruyan ve sonradan yapılan ekleryle tarhçlern Ortaçağ dye adlandırdıkları
br devrn mmarsdr. 37

Konuyla le lgl öneml br araştırması bulunan Mehmet İnbaşı, Kayser Kales le
lgl şu blgler vermektedr: “Kayser Kales le lgl tapu–tahrr defterlerndek lk blgler,
II. Bayezd dönemnn hemen başına at olan 1484 tarhl br defterde bulunmaktadır. Bu tarhte
kale dzdarı Snan adlı br kmse olup, Erklet köyü ve br mezradan elde ettğ 10.223 akçelk
tımara tasarruf etmekteyd. Aynı zamanda kalede br kethüda le br de kaledek mesctte
görevl olan mam bulunmaktaydı. Kale müstahfızları sayısı se 82’dr. Kale görevllernn 1484
tarhnde 20 köy, 3 mezradan elde ettkler gelrlern toplamı 133.723 akçedr.” 38
a) İç Kale: Dış kale çersnde şehre açılan en öneml kapılardan brdr. İç kaley
merkez olarak kuşatan dış kale surlarının tamamı kesme taştan yapılmıştır. Kuzey
yönünde dış kale surları, ç kaleden batıya doğru yönelerek bugünkü kapalı çarşı gr-
şnden başlamakta ve Düvenönü’ne doğru devam etmektedr. Düvenönü’den güneye

35 Abdullah Satoğlu, Kayser Ansklopeds, Kültür Bakanlığı Kültür Eserler, İstanbul 2002, 239.
36 Kayser Vallğ, Cumhuryet’n 75. Yılında Kayser Kayser 1998, 170.
37 Mahmut Akok, “Kayser Şehr Tarh İç Kales”, Türk Arkeoloj Dergs, Sayı: XXIII–2, Ankara 1976, 5.
38 Mehmet İnbaşı, “Kayser Kales”, Ankara Ünverstes Osmanlı Tarh Araştırma ve Uygulama Merkez
Dergs, Sayı: 11, Ankara 2000, 828.

42