Page 38 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
burası da zapt ederek Karamanlılar’ın hâkmyetne verlmştr. Bu tarhten sonra şehr
12
merkez Karamanlılar le Dulkadrller arasında sürekl el değştrmştr. 13
Kayser, 1071 Malazgrt zafernden önce Anadolu’ya akın yapan Alparslan’ın komu-
tanlarından Afşn Bey tarafından lk kez 1067 yılında kısa br süre ele geçrlmş se de
onun dönüşü üzerne Bzanslılar şehr ger almışlardır. Malazgrt zafernden sonra Emr
Danşmend Svas, Tokat, Amasya ve Nksar’ı fethederken mayetndek komutanlardan
Turasan (Tur Hasan) Bey de Kayser’y ele geçrmştr. Şehrn feth tarh blnmemekle
beraber 1085’ten tbaren Danşmendllern Kapadokya’ya bu meyanda Kayser’ye hakm
oldukları ler sürülmektedr. Danşmendl Ahmed Gaz 1105 senesnde vefat ednce
yerne oğlu Emr Gaz geçt. Artuklu hükümdarı Belek Gaz le Trabzon Rumlarını ve
Mengücekler 1120’de büyük br yenlgye uğrattı. 1124 yılında Malatya’yı ele geçrd.
Çankırı, Kastamonu ve Ankara’yı da topraklarına katınca Anadolu’da syas kuvvet ve
kudret Selçuklulardan Danşmendllere geçt. 1134 yılında vefat eden Emr Gaz’nn
yerne geçen Melk Mehmed Gaz, harap olan Kayser şehrn yenleyerek Danşmendl
başkentn Svas’tan buraya taşıdı. Kayser Ulu Cam de bu sırada onun tarafından nşa
edlmştr. Selçuklulara bağlı olarak Kayser ve Zamantı (Pınarbaşı) da hüküm süren
Danşmendl Zünnun’un hâkmyetne 1169’da Selçuklu hükümdarı II. Kılıçarslan
son verd. Hoca Hasan Medreses le Ulu Cam Kayser’dek en esk yapılardan olup
14
Danşmendller zamanında nşa edlmşlerdr. Selçuklu hâkmyet le syas brlktelk
15
sağlanınca şehrde tcar canlılık artmıştır. 16
Selçuklu dönemnde her şehrn br unvanı olduğundan Kayser’ye de Darü’l–feth
unvanı verlmştr. Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan, ülkesn esk Türk feodal devlet
geleneğne göre 1192 yılında 12 oğlu arasında taksîm ednce, Kayser bölgesn oğlu
Nureddn Sultanşah’a verd. Sultanşah, Kayser’de 1193 yılında para bastırmış fakat
Konya’dak kardeş Gıyaseddn Keyhüsrev’ metbu tanıdığı çn “sultan” unvanını değl,
“melk” unvanını kullanmıştır. 1196 yılında Selçuklu tahtına geçen II. Süleyman Şah,
Nğde surlarını tamr ettrmş ve Kayser–Kırşehr arasında Kızılırmak üzernde tek gözlü
köprüyü yaptırmıştır. 1206 yılında Sultan Gıyaseddn Keyhüsrev’n kız kardeş Gevher
Nesbe Hatun Selçuklu mmar eserlernn şaheserlernden br olan ve br zamanlar
Gıyasye adıyla anılan Şfaye Medreses’n yaptırmıştır. 1210 senesnde de Danşmendl
Yağıbasan oğlu Mahmud’un kızı Etsz Elt Hatun daha sonraları Güllük adıyla anılacak

12 Besm Darkot, “Kayser”, İslam Ansklopeds, M. E. B. İstanbul 1923, VI, 484–491.
13 Darkot, İ. A, VI, 486.
14 Ynanç–Elbüyük, I, XXXIV.
15 Ahmet Gündüz, XVIII. Yüzyılın Son Çeyreğnde Kayser (1775–1800), (Yayımlanmamış Doktora Tez), Ercyes
Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü, Kayser 1998, 2.
16 İrfan Brol–Murat Yerlkhan, Kayser Salnames, Mazaka Yayıncılık, Kayser 2007, 2

38