Page 36 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
Şemseddn Sam Kamusü’l–A‘lam adlı esernde: “Kayserye; Ankara Vlayetne bağlı beş
sancaktan br olup Lva merkeznn güneydoğusundadır. Merkeze uzaklığı 256 km’dr. Kuzey
tarafı Yozgat sancağı batı tarafı Kırşehr sancağı güneybatı ve güney yne Konya Vlayet’yle
sınırdır. Güneydoğu tarafı Adana, doğusu Svas Vlayet sınırlarıyla çevrldr.” şeklnde
3
Kayser’nn XIX. yüzyıldak konumunu tarf etmektedr.
Şehr, aynı zamanda Ercyes Dağı’nın kuzey eteğnde ve Kızılırmak’a tab Karasu
nehrne dökülen br küçük çayın üzernde kurulmuş br sancak merkezdr. Kayser
Sancağı dâhlnde 3.961 km. yükseklğnde Ercyes Dağı münferd br surette yüksel-
mektedr. Her tarafa etekler uzanan bu dağın çok güzel mesre yerler ve yaylaları
bulunmaktadır. Sancağın kuzey kısmı Kızılırmak havzasında, yan Karadenz’e meyll
olup adı geçen ırmak doğudan batıya hareket eden ve Ercyes Dağı’ndan nen sulardan
müteşekkl Karasuyu alır. Doğu kısmında Seyhan havzasında ve Akdenz’e meyll olup
güney sınırını ayırmaktadır. Güneybatısında herhang br çıkışı olmayıp akarsuları bazı
göller ve bataklıklar teşkl etmektedr. Kayser Sancağı’nın İncesu ve Devel smleryle üç
kazası bulunmaktadır. Köstere, Karahsar smleryle k nahyes olup 181 köyü toplam
210.732 bn nüfusa hav büyük br yerleşm yerdr. Ankara Vlayet Salnames’nde bu
4
blg teyt edlerek Kayser Sancağı’nın üç kaza ve k nahyeden müteşekkl Ankara’ya
bağlı br sancak merkez olduğu belrtlmektedr. Bunlardan brs Lva merkeznn
güneynde kalan Devel kazasıdır. Aynı zamanda Develye bağlı Köstere nahyes ve
buruya bağlı altmış k köyün bulunduğunu yazmaktadır. Güneybatısında se İncesu
kazası bulunmaktadır. Karahsar adıyla da br nahyes ve buraya bağlı on sekz köy
bulunmaktadır. Kayser kaza merkez yüz br köyden müteşekkl büyük br yerleşm
merkez olarak kayıt altına alınmıştır. 5
Kayser şehr Cumhuryet le brlkte kurulan vlayetlerden brne yönetm merkez
olmuş ve bu le Kayser adı verlmştr. Kayser’nn sahp olduğu coğraf konum tarh
boyunca ulaşım bakımından da özel br öneme sahptr. Doğu–batı ve kuzey–güney
doğrultusunda var olan yollar, Kayser şehrnn coğraf konumu bakımından buradan
geçmek zorundadır. Zaten geçmşten günümüze yolların buradan geçtğ de blnmek-
tedr. Sahp olduğu coğraf konum tbarıyla ve her dönemde tcaret yollarının buradan
geçmes, bu bölgenn, dolayısıyla Kayser’nn önemn açık br şeklde ortaya koymaktadır.
Htt yolları Kayser’den güneye, Malatya üzernden doğu ve güneydoğuya, Hattuşa
üzernden Karadenz ve batıda Ege kıyılarına ulaşmaktaydı. Roma ve Bzans dönemndek
yollar da Kayser’den geçmekteyd. Şöyle k; Antakya üzernden Çukurova’da Mss’e,

3 Şemseddn Sam, Kamusü’l–A‘lâm, İstanbul 1896, V, 3801.
4 Şemseddn Sam, V, 3803.
5 Ankara Vlayet Salnames, 1318, 193.

36