Page 37 - kayseri-sehri

K±²³´µ¶, CÒ͵±Ó¶ KÒ½ÇÈ, Ş´º¶µ¼´°¶ E³´µ»´µ Ô´ KǵÇÈ»±µ
buradan Kemerhsar’ı geçerek Kayser’ye uzanan yol; Ürgüp’ten Aksaray’a, Sultanhanı’nı
geçtkten sonra Konya üzernden Ege kıyılarına ve Doğu Malatya üzernden uzanmakta-
dır. Kayser şehr ve çevresnde bulunan kervansaraylar Selçuklu dönemnde de yolların
buradan geçtğn gösteren en öneml tarh kanıtlardır. Osmanlı dönemnde ulaşım
ağının geçtğ yerler belrleyen en öneml unsurlar, hanlar ve derbent yerlerdr. Kayser
ve çevresnde günümüze kadar yıkılmadan kalan brçok hanın ve derbent yernn var
oluşu, Osmanlı dönemnde de yolların buradan geçtğn açıkça göstermektedr. Günü-
müzde de kuzey–güney ve doğu–batı doğrultusundak yollar Kayser’den geçmektedr. 6

Kayseri’nin Adı ve Tarihçesi (19. Yüzyıla Kadar Kayseri)

Kayser (Kayseryye), Andolu’nun en esk şehr merkezlernden br olup, Mazaka
veya Özepya adıyla tarhe geçmş Kapadokya’nın merkez olarak blnmektedr. Ermen
tarhç Horenl Movses’e göre kentn esk smlernden br olan “Mazaka” Ermencedr.
Bzans Devlet tarafından Toroslar çevresne yerleştrlen Ermenlern buradak varlığı 3
ve 4. yüzyıllara kadar dayandığı ler sürülmektedr. Roma İmparatoru Tberyüs burayı
7
zapt ettkten sonra şehre “Kayseryye” adını vermştr. Burada uzun süre Romalılar,
8
Sasanler ve Bzanslılar hüküm sürmüşlerdr. Hz Ömer’n Muavye’y Şam vallğne
tayn ettkten sonra Kayser’nn fethne memur ettğ rvayet edlr. Kayser, Müslümanlar
tarafından yaklaşık yed yıl kuşatıldıktan sonra H. 19 (640) tarhnde fethedlmştr.
9
Kayser, Rum ve Bzanslardan alındıktan sonra br dönem Emevî, Abbasî ve Farsların
hâkmyetne geçmştr. Türkler, Kayser’y Malazgrt zafernden brkaç yıl önce zapt
etmşlerdr. Selçuklu Türkler Kızılırmak (Hayls) vadsnden lerleyerek 1067’de Kayser’y
fethetmşlerdr. II. Kılıçaslan memleket on br oğlu arasında paylaştırarak Kayser’y
10
de oğlu Nureddn ve Sultanşah’a vermştr. İlhanlılardan sonra Kayser Eratnalıların
merkez olmuştur. 1398 yılında Osmanlı hükümdarı I. Bayezd Kayser’y hâkmyetne
11
almış se de Tmur’un bölgeye gelşyle brçok yerler orduları tarafından stla edlmş,

6 Refet Ynanç–Mesut Elbüyük, Kayser İl Tahrr Defterler (1584–1563–1575), Kayser Büyükşehr Beledyes
Kültür Yayınları, Kayser 2009, I, XXV.
7 Güngör Açıkgöz, 12.
8 Şemseddn Sam, 3801–3804.
9 El–Belâzurî, Fütûhu’l–Büldân, (Çev.: Mustafa Fayda) TTK Yayınları, Ankara 2002, 199–201.
10 Meryem Ünal, 224 Numaralı Şer’yye Scl (H. 1288–1290/M. 1871–1873) Metn Transkrpsyonu ve
Değerlendrme, (Yayımlanmamış Yüksek Lsans Tez), Ercyes Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü,
Kayser 1999, 467; Osman Turan, Selçuklular Tarh ve Türk İslam Medenyet, Boğazç Yayınları,
İstanbul 1996, 163.
11 Hall Ethem, Kayser Şehr, (Haz, Kemal Göde), Kültür ve Turzm Bakanlığı Yayını, Ankara 1982, 20

37