Page 35 - kayseri-sehri

B B

Kayser, Coğraf Konum, Şehrdek Eserler ve Kurumlar

Şehrin Coğrafi Konumu ve Jeopolitik Önemi
Osmanlı belgelernde Kayseryye olarak geçen şehrn coğraf yapısını en y anlatan
1
kaynaklardan br, –1500 yılında yazılan ve Karaman Eyalet’ne bağlı Kayser Sancağı’nı
da çne alan– Mufassal Tapu Tahrr Defter kaydıdır. Bu kayıtta, Karaman Eyaletne bağlı
Kayser sancağının hududunu şöyle tarf edlmektedr: “Hudud–ı vlayet– Kayseryye ber
mucb– defter– köhne Kayseryye sancağı beğ Mehmed Bey ve Şehsuvar Bey âdem ammâ
subaşı Candar–oğlı huzurunda teftş olub cem‘– kesîr şehâdetleryle zâhr olup sebt olunmuş
mucbnce zkr ve şerh olunur” “Kayseryye, sınırı Karamanoğulları zamanında tasarruªarında
olan Kaya ve Şeyh köyünden başlayarak, Göstere Dağı’nın mezra ve yaylakları le Aladdn–
Hân’a kadar uzanan bölgedr. Kazık deresnden, Kılıç deresne, Gedüke sınırından İlgun deres,
Darberne’den Kaba–dağa, Özeke başından Eğr–bel’e, Dere–boğazından Koramana hududuyla
Pınarluca–gözeğ’ne doğru uzanmaktadır. Sahur kales, Ağce–çalu eteğnden Kızılca ırmağına
doğru uzadığını tahrr defternde ayrıntılı br şeklde yer verlmştr.” 2

1 Kayseryye; aslının “Kasar” olan kelmenn Arapça’ya oldukça erken br dönemde Ârâmce yoluyla
grdğ ler sürülmektedr. İslamyet’n ortaya çıktığı sıralarda Bzans mparatoru “Kayser” unvanı
kullanılıyordu. Arapların, İslam’ın doğuşundan yüzyıllar öncesnden ber “kayser” unvanını Roma ve
daha çok Bzans mparatorları çn kullandıkları blnmektedr. Cahlye devr Arap şar İmruülkays
ve daha sonrak şarler “kayser” ve “Ksrâ” kelmelern güç ve servet sembolü olarak kullanmışlardır.
Syer, hads, tefsr ktaplarında ve çoğunlukla tarh kaynaklarında “kayser” kelmes özel sm gb yer
almıştır. Meselâ Hz. Peygamber, Ebû Bekr ve Ömer zamanında yaşayan Bzans İmparatoru Herakleos’tan
kend sm Hrakl’n yanı sıra “kayser, melkü’r–Rûm, azîmü’r–Rûm” şeklnde bahsedlmştr. İslam
tarh kaynaklarında “kayser” yerne “melkü’r–Rûm” fadesnn daha çok kullanıldığı görülmektedr.
Ayrıntılı blg çn Bkz. Işın Demrkent, “Kayser”, İslam Ansklopeds, Türkye Dyanet Vakfı Yayınları,
İstanbul 2013, XXV, 94.
2 Başbakanlık Osmanlı Arşvler (BOA). Tapu Tahrr Defter (T. T. D). No: 32, 15–16;, Tayyb Gökblgn, XVI.
Asır Başlarında Kayser Şehr ve Lvası, İstanbul 1955, 91–107.

35