Page 128 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kadir Dayıoğlu
Çarşıları olduğu; sokakların üstlerinin kapalı olduğuna dair bir notun bulunmadığı;
yağan karların “kürünerek” karlıklara doldurulduğu belirtilmekte.
Nasurullahzade Hacı Mehmet Efendi vakfiyesinde, 1584 yılında buraya dükkanlar
ilave ettiğini bildirilmekteymiş. 1649 yılında Kayseri’ye gelen Evliya Çelebi; Attarlar
Çarşısı, Terziler Çarşısı, Damgacılar Çarsısı gibi çarşılardan ve pazarlanan mallardan
övgü ile söz etmekteymiş. Çarşı, ciddi yangınlara sahne olmuş. Birincisi 1729 ve diğeri
de 1781 senesinde olmak üzere, 18.yy’da iki ciddi yangın geçirmiş. İlkinde, Kadı Mahmut
Vakfına ait dükkanlar bir kısmı (ilkinde kısmı küllisi) yanmış ve yerine yenileri yaptırıl-
mış. İkinci yangın sonunda, çarşı bugünkü şeklini almış. Sokakların üstü de kapatılmış.
Esnaf gruplarına göre sokaklar isimlendirilmiş.
1844 yılında Urgancılar Çarşısı’na paralel ve Kapalıçarşı’ya ilave olarak Hacı Efendi
Çarşısı yaptırılmış. Çarşıda, 19.’yy’da da yangın görüyoruz. 1849 yılında Kapalıçarşı’da
çıkan büyük bir yangın, çarşının büyük bir kısmının yanmasına sebep olmuş. Bu yıldan
sonra yeni kapalı çarşılar yaptırılarak çarşı hem onarılmış ve hem de genişletilmiş.
1859’da da Kapalıçarşıya halk tarafından ilave çarşılar yapıldığı bilinmekte.
Kayseri Kapalı Çarşısı’nın halk tarafından yaptırılan bölümleri de bulunmakta.
Mesela, Güpgüpzade Hacı Efendi tarafından yaptırılan ve 302 adet dükkandan oluşan
Hacı Efendi ve Cıngıllıoğlu çarşıları. Bunlar; 14 Eylül 1870 tarihinde çıkan ve Kapalı
Çarşı’yı büyük ölçüde enkaz haline getiren yangından zarar görmemiş. Çarşı o zamanda
ahşap olduğundan, yangının tahribi çok fazla olmuş ve neredeyse çarşının tamamı yok
olmuş. Daha sonra Kapalıçarşı Vali Maraşlı Osman Paşa’nın gayretiyle, yangından önceki
şekline sadık kalınarak, dükkan sahipleri hesabına belediye tarafından taş malzeme
kullanılarak, 1804 adet dükkandan oluşacak şekilde, yeniden yaptırılmış.

Hacı Efendi Çarşısı kapısı üstündeki kitabesinde; “Dünyanın safa süren insanları,
güzel kazanan kişileridir. İyi geçinmek alışverişle olur. Allah korkusunu bilmeli, satıp
sermaye biriktirmeli. Zevk ve sevinç sahipleri helal kazananlardır. Bir tek cevher isteyen
bile bu çarşıya müşteri olarak gelsin. Alemde varlık, ticaret kapısından gelir”, yazıyormuş.
Birinci Dünya Harbi’nde askere giden erkekler nedeniyle, çarşıda ticari aktivite
düşmüş, bunların yerini kadınlar almış ve bu nedenle bunların ticaret yaptığı sokağa,
“Kadınlar Sokağı” (eski adı Damgacılar) adı verilmiş. Olayın anısına, sokağın Kapalı
Çarşı giriş kapısı önüne, Kayseri Ticaret Odası tarafında bir kadın heykeli diktirildi
(2003). Sonra, 2018 Ağustos’unda Melikgazi Belediyesi tarafından yıktırtıldı. Kapı girişi,
Börekçiler Çarşısı, devamı Hacı Efendi Çarşısı. Börekçilerin sol paralelinde, Kadınlar
Çarşısı. Sola gittikçe, Kazancılara çıkılır.

128