Page 177 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kayseri’de Ticaret ve Sanayi

1920-1950 Dönemi

Kamu Kesimi

Cumhuriyetin ilk yıllarında “Tayyare Fabrikası” yani 2. Hava İkmal Bakım Merkezi
Komutanlığı (1926), uzun yıllar ülkemizin en büyük pamuklu dokuma fabrikası olma
özelliğini koruyan “Sümer Bez Fabrikası” (1935) ve “Sümerbank Bünyan Halıcılık Ve
Battaniye Fabrikası”’nın (1927) kurulması Kayseri sanayi ve ticareti için bir dönüm
noktasıdır. Daha sonraki yıllarda faaliyete geçen “Anatamir Fabrikası”’nı (1954) da
önemli kamu yatırımlarına dahil edebiliriz. 1954’te “5. kademe” olarak faaliyete geçen
1009. Ordu Donatım Anatamir Fabrikası’nın kuruluş çalışmalarına 1951’de başlandı.
Amacı; “tekerlekli araçlar ile hafif ve ağır silahların bakım ve onarımı”, idi. Bir de Kara
Kuvvetleri’nin giysi ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan ve sonra kaldırılan Askeri
Dikimevi’nden söz etmek gerekir. Yeri ise, Erkilet yoluna yapılan yeni adliyenin bulun-
duğu yerdi. Şimdi bunlardan ilk ikisine kısaca değinmek istiyoruz.

Hava Ikmal Bakım Merkezi

Versay Antlaşması
Versay Barış Antlaşması içeriği bilinmeden, Almanların uçak sanayini neden Tür-
kiye’ye kaydırmak istediğini anlayamayız. Öyle ya nitelikli eleman, sanayi, teknolojik
altyapı, elektrik olmayan; demiryolu ve deniz ulaşım imkanları bulunmayan bozkırın
ortasındaki Kayseri ne diye seçilir ki?
I. Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile harbin mağluplarından Almanya arasında
imzalanan 28 Haziran 1919 tarihli Versay Barış Antlaşması içerdiği ağır koşullar nede-
niyle, Almanya’da büyük tepkiye yol açmış ve “ihanet vesikası” olarak kabul edilmişti.
Bu Antlaşma gereği Almanya’da; uçak, denizaltı, zırhlı araç, tank, silah vs. yapması
yasaklandı. Sanırım, Birinci Harp’te, birlikte savaştığı Osmanlı’nın mirasçısı Türkiye
Cumhuriyeti, uçak üretimi için uygun görüldü; stratejik açıdan da, Kayseri seçildi.
Bunun başka nasıl izahı olabilir ki?

177