Page 153 - Kültepe Kaniş

Din ve İnanç
Kubaba’nın kült merkezi, M.Ö. 18. yüzyıldan beri ismi değişmeden günümüze kadar
gelmiş olan Kargamış’tır. Hittiler devrinde Hurri tanrıları arasında görülen Kubaba
117
(Res. 22), Kübele biçiminde Frig ve Roma panteonlarında da yer almıştır.
Anadolu tanrılarıyla ilgili ilk bilgileri Eski Asur dini hakkında ayrıntılı bir çalışma
yapmış olan H. Hirsch vermiştir. 118
Bazı borç senetlerinde borcun ödene-
ceği zamanı belirtmek üzere, ana / ina
ša + tanrı adı formülüyle, bayram sözü
kullanılmaksızın, bir tanrı adına yapılan
bayramın tarihine işaret edilmektedir.
Anadolu tanrılarının çoğunun isimlerini
bu belgelerden öğreniyoruz. 119
Anna yerli tanrılar arasında ismi en
fazla geçen tanrıdır. Tabletlerde tapına-
ğından ve rahibinden (kumrum) bahse-
dilmektedir. Diğer tanrılar, tanrı ismin-
den önce yazılan “tanrı” determinatifi
olmaksızın yazıldıkları halde, sadece
bu tanrının birkaç yerde determinatifle
yazıldığını görüyoruz.

Asurlu bir tüccarın dört yerliye ver-
Res. 22: Karkamış’ta bulunmuş tanrıça Kubaba kabartması diği 159 şeqel gümüşle ilgili bir senette,
(Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi)
borcun kral Tanrı Anna’nın tapınağına,
kutsal qaşşum odasına girdiği zaman
ödeneceği belirtilmektedir. Bir diğer metinde kral ve Tanrı Anna adına yemin ettikleri
120
vurgulan- maktadır. 121
Bir tablette “Kaniş’in tanrısı” (il Kaniš) diye bahsedilen tanrının Anna, “şehrin tan-
rıçası” (ilat ālim) diye geçen tanrıçanın da Anna’nın eşi olduğu sanılmaktadır. Eğer
122

117 Kargamış’ta bulunan tanrıça Kubaba’nın tasvir edildiği bir kabartma Anadolu Medeniyetleri Müzesinde
sergilenmektedir.
118 H. Hirsch 1961, s. 27-28.
119 İlgili metin yerleri için bkz. K.R. Veenhof 2008, s. 236-237.
120 Kt. j/k 9: S. Çeçen 1998b, s. 121.
121 Kt. 91/k 282 (Bu metin K.R. Veenhof tarafından neşredilecektir).
122 K.R. Veenhof 2008, s. 236.

153