Page 169 - kappadokia_kralligi

G- KAPADOKİALILAR’IN GELENEK VE GÖRENEKLERİ

yönetmek onun elinde değildir. Kaderi üç Moir yönetmektedir. Yani, Lak-
hesis: İnsanların doğumdan önce kaderini belirler, Klotho: insanların kader
ağlarını örer, Altropos: bu ağları yönlendirir.

Eskiçağ’da yoğun bir şekilde tapınım gören Zeus, antik yazarlar tarafın-
dan da adından en çok bahsedilendir. Bunun yanısıra dönemin sanatında,
sikkelerinde ve kitabelerinde yaygın olarak kullanılan bir motiftir.

Ölümlü ve ölümsüzlerin babası Zeus’un Hellen sanatında tipik bir ikonog-
rafisi vardır. Heykeller, rölyefler ya da çömlekler üzerinde tanrı çoğunlukla
otururken ya da ayakta tasvir edilir. Dalgalı, gür saçlı ve sakallı tanrı güçlü
yüz detaylarına sahiptir. Genellikle bir omuzundan itibaren kollarını saran
giyisisi belden aşağısını örter. Veyahut yalnızca belden aşağısı giyimlidir.
Tanrının bu ikonografisinde sembolleri de onunla birlikte yer alır. Bunlar
genel olarak, yıldırım, şimşek, kartal ve krallık asasıdır. Bir de meşe ağacı
yıldırımı ençok çeken ağaç olarak bilindiğinden Zeus’un sembolleri arasına
girmiştir. Zeus’un da kutsal hayvanı, hayvanların kralı kartaldır. Zeus’un
yardımcısı ve ulağı kartal tanrıların kralının hâkimiyetini, gücünü ve kud-
retini gösterir ve tanrının birçok efsanesinde önemli rol oynar.

Grek mitolojisinin en önemli kaynaklarından biri olan Hesiodos’un
“Theogonia”(tanrıların doğuşu) isimli eserinde ;Tanrı, birçok defa yıldı-
177
rımları ile yeryüzünü titreten, bulutlarda gümbürdeyen; aynı yazarın “İşler
ve Günler” isimli eserinde ise; bulutları devşiren Zeus olarak anılır. Yıldı-
rımı en çok çeken ağaç olarak bilinen meşe, Zeus kültünde önemli bir yere
sahiptir. Kapitol’deki “Juppiter Feretrius” tapınağı kutsal bir meşe ağacının
olduğu yerdedir. Tanrının doğum öyküsünü Hesiodos, Theogonia’da detaylı
olarak anlatır. Buna göre;
Olimpos Dağı’ndaki baş tanrı Kronos babasını sakatlayarak tahtı ele
geçirmiş ve çok büyük zulümlerle diğer tanrıları yönetmektedir. Kendisini
güvene almak için de karısı Rhea’nın doğurduğu çocukları yutmaktadır.
Ana tanrıça Rhea Zeus’u doğurur fakat Zeus tarafından yutulan diğer
çocuklarının akıbetinden korumak için Zeus’u kartala emanet eder. Zeus
bir mağarada büyür. Gücü kuvveti yerine geldiğinde başta babası Kronos
olmak üzere Phoebe vebabasının kardeşleri olan Titanları yıllar süren
savaşlardan sonra devirerek Tartarus’a gönderir. (Tartarus sonsuzluğa kadar

177 Hesiodos, Hesiodos Eseri ve Kaynakları, Çev. Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat, Ank.
TTK Yayınları 1977 s. 460-505

169