Page 165 - kappadokia_kralligi

G- KAPADOKİALILAR’IN GELENEK VE GÖRENEKLERİ

bölgenin dağ tanrısı ve başlıca kültüdür. Bu inanca antik dönem yazarları
da tanıklık etmiştir. İS II. yüzyıl yazarı Maximum Tyrius, “Bir dağ, Kap-
padokialılar için tanrı, yemin ve heykeldir (…)” diyerek Argaios’un çok
yönlü tapınımına işaret eder. İS III. yüzyıl yazarı Solinus ise Kappadokia
halkının tanrının Argaios’ta oturduğuna inandığını yazar. Sikkelerin verdiği
bilgilerin yanısıra, her iki yazarın aktarımları, Argaios’un tek başına tapı-
nımına değil, kendisi ile beraber bir başka tanrıya (ya da tanrılara) işaret
etmektedir. Bu dağ kültünün gösterdiği sinkretik yapı içerisinde baş tanrı
Zeus da tartışmalı bir durum ile olsa da yerini almıştır .
168
Kappadokia bölgesinde Pers Dönemi’nden başlayarak ve Roma Dönemi’ni
de içine alarak devam eden en önemli inanış muhakkak ki Argeios (Erciyes)
kültüdür. Solinus’un Kappadokia halkının tanrının Argeios’ta oturduğunu
belirtmesi ve sikkeler üzerinde resmedilen Erciyes’in üzerinde tanrı Zeus’u
temsil eden kartal, ay ve yıldız sembollerinin yer alması bu bilginin en
169
önemli kanıtlarıdır.

Erciyes çok uzak çevrelerden görülebildiği için adeta ülkenin en kutsal
simgesi olmuştur. Bu dağı tanrı veya tanrıların mekânı olarak gördükleri için
sikkelerinde veya dağın üzerinde başta Zeus olmak üzere çeşitli tanrıların
heykellerini yaparak kutsiyetini göstermişlerdir.
Zirvesinde başından ışınlar saçan Zeus olan bir tartı ile yine zirvesinde
kartal olarak tasvir edilmiş Zeusolan Erciyes Heykeli Argaios’un kuzeyindeki
ovanın devamlı olarak metangazı yanmalarına sahne olmasının yanında
eski bir tanrı merkezi sayılan Argaios Dağı’nın bu bölgeyi İran ateş kültüne
açmış olması düşünülmektedir. Persler kurban kesme ayinlerini en yüksek
tanrılık makamı olarak gördükleri Argaios Dağı’nın zirvesinde yapıyorlardı.
Bütün semaya da zaten “Asvan” (Zeus) diyorlardı.
İran’da bu kültün Arilerden önce de kutsal sayılan eski dağlara yerleşmiş
olduğu sanılır. Argaios Dağı’nın yazılı metinlerde tanrı merkezi olarak tarif
edilmesi, sikke resimlerinde dağın çeşitli şekillerde yer alması, hatta hey-
kellerinin yapılması, bu dağın bölgenin en önemli dinî merkezi olduğunun
delilidir. Ancak bu sikkeler, Kappadokia Krallığı’nın tamamen Hellenleştiği
son kral Arechelaos’tan itibaren görülmektedir. Oysa bu kültün varlığı

168 Hakman Meral, A. G.Tez, s. 131-134
169 Baydur, s. 125-126

165