Page 164 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

Erken örneklerde Argaios betimi tek başına, zirvesinde kartal ile ya da
dört sütunlu tapınak ile beraber yer alır. Tiberius ve Claudius zamanına
ait kısıtlı örnekler dışında Nero zamanına kadar Argaios betimli sikke
bulunmaz. Nero Dönemi’nden sonra ise tek başına yapılan Argaios tasviri,
Faustina, Lucilla, I. Maaesa, I. Mamea dönemleri dışında tekrarlanır. Ancak
Nero’dan sonra tüm dönemlerde Argaios, birçok farklı simge ile sikkeler
üzerinde betimlenmiştir. Kartal motifi ise Arkhelaus, Commodus, Marcus
Aurelius, Severus Alexander ve III. Gordianus Dönemi sikkelerinde görülür.
Titus ve daha sonra Domitianus ile birlikte ilk defa görülen motif, Argaios
zirvesindeki çelenktir. Çelenk, Hadrianus, Antoninus Pius, Lucius Verus,
Septimus Severus, Macrinus, Elagabalus, Severus Alexander, III. Gordianus
Dönemi sikkelerinde de görülür. Traianus Dönemi Caesarea sikkelerinde
ilk olarak, Argaios zirvesinde, zirvenin her iki yanında birer figür bulunur.
Traianus zamanından itibaren sikkelerin arka yüzünde Argaios ile beraber
altarın olduğu örnekler yapılır. Daha sonraki dönemlerde devam eden bu
sikkelerde girland ve/veya kartal motifleri de vardır. Bu sikkeler Tranquillina
Dönemi’ne (III. Gordianus) kadar devam eder. Hadrianus Dönemi’nde ise
alışılmışın dışına çıkan motif, Argaios’un zirvesindeki tek veya üç yıldızdır.
Hadrianus’tan sonra Faustina J., Lucilla, I. Paula, I. Maesa, I. Maamea ve
Tranquillina (II. Gordianus) dönemleri dışında tek yıldız ya da üçlü yıldız
grubu örnekleri sikkelerde yer alır. Argaios ile beraber tasvir edilen iki ya
da dört sütunlu tapınak betimlerinin yer aldığı sikkeler ise ilk defa Roma
İmparatorluk Dönemi’nden önceye, Arkhelaus’un krallığı zamanına aittir.
Bazı dönemler dışında iki sütunlu tapınak örnekleri I. Mamea, dört sütunlu
tapınak örnekleri ise I. Paula zamanına kadar sikkelerde yer alır. Septimus
Severus Dönemi’nde Argaios zirvesinde (üçü sağda olmak üzere) dört figür
vardır. Bu tasvirin bir başka örneği Iulia Domna ve Caracalla zamanındaki
sikkelerde karşımıza çıkar. Argaios zirvesinde üç figürlü örnekler ise ilk
olarak Elagabalus sikkelerinde bulunur. Bunlar, zirvede yan yana üç figür
ya da, biri zirvede ikisi her iki yanda olmak üzere tasvir edilmişlerdir.
Iulia Maesa Dönemi’nde ise aynı betimin tekrarlandığı görülür. Arkhelaus
Dönemi’nden itibaren sikkeler üzerinde çok sayıda farklı simge ve betimler
ile ortaya çıkan dağ tanrı Argaios, bölgenin sinkretik yapısının numizmatik
kanıtını oluşturur. Epigrafik verilerin sınırlı oluşuna rağmen bu sikkeler
üzerindeki doğulu, batılı ve yerli özellikler Kappadokia’daki kült çeşitliliğini
ve inancın biçimlenişini göstermesi bakımında önemlidir. Kappadokia’da
Zeus Argaios Kültü Caesarea sikkelerinin de açıkça gösterdiği üzere Argaios

164