Page 345 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1296] 336 / İNG KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

Özder, ‘‘Türk Halkbiliminde İncili Çavuş’’, THA maaşın azlığının ve aylar sonra ödenme-
Yıllık, IV (1979), s. 179-188; Şevket Beysanoğlu, sinin de bu teşkilatın etkili olmasını önle-
‘‘İncili Çavuş’un Kimliği’’, TK, XIX/220 (1981), diğini ekler. Yine ona göre zaptiye teşki-
s. 312-317; Aydın Oy, ‘‘İncili Çavuş Fıkralarına
Analitik Bir Yaklaşım’’, Türk Folkloru Belleten latının başarısızlığının diğer sebepleri
(1987), S 1-2, İstanbul 1988, s. 103-108; arasında, sayılarının azlığına rağmen asa-
Abdülbâki Gölpınarlı, ‘‘İncili Çavuş’’, TA, C XX, yişin yanında postacılık yapmalarının,
125; ‘‘İncili Çavuş’’, TDEA, C IV, s. 391; Saim vergi toplamaya yardım etmelerinin ve
Sakaoğlu, ‘‘İncili Çavuş’’, DB İst.A, C IV, s.172- Babıâli tarafından güvenliğinin sağlan-
173. ması elzem görülenlerin şehir içi ve dı-
NURETTİN ALBAYRAK
şındaki yolculuklarına refakat etmeleri
İNGİLİZ KAPTAN COOPER’IN KAYSERİ de bulunmaktadır.
KONSOLOSLUĞU Kayseri sancağında hırsızlık ve soygun
İngiliz konsolosları 1878 yılında Kayseri’- hareketlerini eşkiya çeteleri yapmaktadır
ye gelmeye başladılar. Bu konsolosların (1879). Cooper, yakalandıklarında ceza a-
Anadolu’ya gönderilme sebebi Ermenile- lacaklarının kesinliğini bilmeleri duru-
re dair reformların uygulanması ile Er- munda eşkıya gruplarının bu riske girme-
menilerin Kürt ve Çerkezlere karşı koru- yerek bu hareketlerinden vazgeçebilecek-
nup korunmadığını teftiş ve kontrolden lerini ifade etmiştir. Eşkiya çeteleri bu
ibaretti. Bu konsoloslardan biri de soygunları profesyonelce değil ya çaresiz-
Cooper’dır. Albay Harry Cooper:1847 yı- likten ya da ortamın buna müsait olmasın-
lında İngiltere’de doğdu, 1865 yılında dan dolayı yapmaktaydılar. Bu soygunlar
Bayraktar Ordusu’na girdi, 1879’da yüz- Mutasarrıf Hadi Bey’e iletilmiş, Hadi Bey
başı rütbesiyle İngiltere’nin yardımcı de zaptiye yetersizliği sebebiyle her tarafta
konsolosu olarak Anadolu’ya tayin edil- asayişi sağlayamadıklarını, sayının artırıl-
di. Bu görevinden 1880’de istifa etti. Hin- ması için merkezî hükümete müracaat et-
distan Genel Valisi’nin yaveri oldu (1884- tiklerini ve haber beklediklerini bildirmiş-
1888). 1896’da da albay oldu. 1900’de tir. Hatta Cooper’a, Babıâli’nin bu işi hız-
kendisine C. M. G. (Call me God= Yarab landırabileceği kanaatini taşıdığını, bu ko-
beni çağır) unvanı verildi. Kayseri’de bu- nuda elçiliği vasıtasıyla kendisine yardım
lunduğu süre boyunca (12 Temmuz 1879- etmesini rica etmiştir. Bir mutasarrıfın ya-
19 Kasım 1879) bu konularda İngiliz Dı- bancı resmî görevliyi aracı kılıp amirinden
şişlerine bilgi gönderdi. istekte bulunması usulden değildi Dolayı-
Topladığı bilgilerden biri Hacı Rauf Bey sıyla bu durum Ankara Valisi Hurşid
hakkındadır. Onun ifadesine göre çeşitli Paşa’yı kızdırmıştır. Diğer bir sebepse Mu-
ırk, mezhep ve sınıftan iki bin Kayserili- tasarrıf Hadi Paşa’nın şikâyet ettiği gibi
nin hazırlayıp imzaladığı dilekçe ve on Kayseri sancağı dâhilinde zaptiye sayısı-
Kayserili tarafından hazırlanıp Babıâli’ye nın az olmayıp Ankara merkez sancağın-
çekilen telgrafla Kayseri Bidayet Mahke- dakilerden daha fazla olduğunu iddia et-
mesi azalarından Hacı Rauf Bey’in bu mesidir. Valiye göre mutasarrıfın bu şekil-
mahkemeye reis-i sânî olarak atanması de davranmasının sebebi, suçluların kaç-
protesto edilmiştir (1878). masına fırsat sağlamak için yapılan zaman
Bir diğer başlık Kayseri Mutasarrıfı Hadi kazanma taktiğinden başka bir şey değil-
Paşa hakkındadır. Mutasarrıf, Ankara vi- dir.
layeti dâhilindeki sancak mutasarrıfları Cooper’ın gönderdiği bilgilerden birisi
içinde en başarısızlarından biri olarak de her dört yılda bir yapılan İdare Meclisi
görünür. Bunun sebeplerinden birisi san- azalarının seçimine dair olanlardır. Vila-
cak sınırları dâhilindeki soygun hareket- yet Nizamnamesi’ne göre Sancak İdare
leridir. Mutasarrıf Hadi Paşa’ya göre bu Meclisindeki azalar, tabii ve seçilmiş ü-
soygunlar, zaptiye sayısının yetersizliğin- yeler olmak üzere ikiye ayrılmaktaydı.
de dolayı olmaktadır. Bu görüşü onayla- Tabii üyeler; mutasarrıf, muhasebeci,
yan Kaptan Cooper, zaptiyelere ödenen müftü, tahrirat kâtibi ve iki gayrimüslim