Page 349 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1300] 340 / İNİ KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

edildiği açıktır. Ayrıca bu belgeden sıb- kanlı çarpışmalar olurken, Kayseri’nin
yan mektebinin mahalle halkı tarafından komşu vilayeti Yozgat’ta ise Ankara
yaptırıldığı da anlaşılmaktadır. 550 nu- Hükümeti’ne karşı 15 Mayıs 1920’de, Ça-
maralı Hurufat Defteri’nin “Kaza-i Deve- panoğulları tarafından ayaklanma baş
li” bölümünün 20. sayfasında yer alan gösterdi.
1822 ve 1833 tarihli camiye imam atan- Kayseri’nin güney ve kuzeyinde bu olay-
ması ile ilgili belgelerden, caminin XVIII. ların baş göstermesi üzerine İbrahim Sa-
yüzyıl ortalarında faal bir şekilde kulla- fa Bey* idaresinde gönüllülerden oluşan
nıldığı tespit edilmektedir. üç taburluk “İntikam Alayı” kuruldu. Yüz
Yapının inşa ve onarım kitabeleri günü- otuz gönüllü atlıdan oluşan alayın iaşesi
müze ulaşamamıştır. Camiyle ilgili Huru- için halktan yardım toplandı. Alay için
fat Defterlerindeki en erken tarihli belge halktan yardımları, Anadolu Müdafaa-i
1723 tarihlidir. Bu belge, yapının 1723 yı- Hukuk Cemiyeti adına Nuh Naci (Yaz-
lından önce inşa edilmiş olduğunu kesin gan*) ile İbrahim Safa ve Ahmet Bescelli
bir şekilde ortaya koymaktadır. Yapının topluyordu. Hatta Develi Müdafaa-i Hu-
bulunduğu mahalle, XVI. yüzyıl son çey- kuk Cemiyeti*, kasasında bulunan para-
reğinde iskâna açılmıştır. Şehrin gelişimi nın Kayseri İntikam Alayı’na verilmesini
de dikkate alınacak olursa cami, XVI. 26 Temmuz 1920’de kararlaştırdı. Alay’a
yüzyılın son çeyreğiyle, XVII. yüzyılın katılanların çoğunluğunu İhtiyat Zabitan
sonları arasında bir tarihte inşa edilmiş Cemiyeti*’nin genç üyeleri oluşturuyor-
olmalıdır. du. Cemiyet başkanı Mazlum Rasim
Kaynakça: V.G.M. Arşivi, 550 Numaralı (Can*) Bey de bu alaya katıldı. Alay, Mus-
Hurufat Defteri, Sayfa 20, sıra 6; Ali Kılcı, tafa Kemal’in ve Heyet-i Temsiliye’nin
“Hurufat Kayıtlarında Develi Vakıfları ve Sivas Kongresi’nden sonra Kayseri’ye
Vakıftaki Görevlilerin Ücretleri”, DEVELİ, s.
644; Ronald C. Jenings, “The Population, geldiklerinde ve cemiyet binasına yaptık-
Society, and Economy of The Region of Erciyeş ları ziyaretlerde, Paşa’ya, vatanın korun-
Dağı in The Sixteenth Century”, Collectıon masında göreve hazır olduklarını söyle-
Turcıa II, Contributionsa’ l’Historie Econo- mişlerdi. Yozgat isyanının bastırılmasın-
migue et Sociale de I’Empire Ottoman, Paris da, alay üzerine düşeni yaparak Kayseri’-
1985, s. 175-176; Topçu, DTE, s. 55-58.
SULTAN MURAT TOPÇU ye geri döndü. Bu isyan, Kayseri halkı ü-
zerinde derin üzüntü oluştururken, bastı-
İNTİKAM ALAYI rılması ise sevinç yarattı. Alay’ın bazı ü-
Ege bölgesinde Yunanlılara karşı Redd-i yeleri Bolu İsyanı’nı bastırmak için Kay-
İlhak cemiyetlerinin gösterdiği tepkiler seri’den Bolu’ya giderek Kuvayı
ve silahlı eylemlerin benzeri, Güney Millîye’ye katıldılar.
Cephesi’nde Fransızlara karşı Kayseri’de Alay’ın asıl sorumlu olduğu durum,
İntikam Alayı kurularak gösterildi. Gü- Haçın’daki Ermenilerin çıkardığı isyandı.
ney Cephesi’nde Fransız işgal kuvvetleri İsyanı bastırmak için maddi hazırlıklar
Develi*’nin 20 km yakınına kadar gele- tamamlandı. Alaya; İncesu*, Bünyan* ve
rek, Zamantı Suyu’nu sınır ilan etmiş, Develi’den de birer tabur katıldı. İki yüz
Haçın’da (bugünkü Saimbeyli) birikmiş atlıdan oluşan bu alay, Saat Kulesi Mey-
7.000 silahtan oluşan ve Osmanlı danı’nda yapılan coşkulu bir törenle ve
Hükümeti’ne başkaldırmış olan Ermeni dualarla cepheye uğurlandı. “Yahyalı’dan
silahlı kuvvetlerinin lideri durumunda da bin atlı bu isyanın bastırılmasında ye-
olan Terziyan Aram’ın: “Atamın dizginle- rini aldı.” Alay, Doğu Kilikya Komutanı
rini yakında Kayseri’de çekeceğim; çün- Kozanoğlu Doğan Bey’in emrine girdi. O
kü büyük intikam günü geldi.” sözüyle da Haçın Kuşatması için bölgedeydi. Üç
Kayseri halkı üzerinde büyük bir infial aya yakın Haçın Kuşatması’nda görev a-
yarattı. Fransızlar Kayseri’yi de işgal böl- lan İntikam Alayı, 15/16 Ekim 1920 gecesi
gelerinin içerisine almak için birçok plan kuşatmayı başarıyla tamamlayarak Kay-
yapıyordu. Güney cephelerde düşmanla seri’ye döndü.