Page 47 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[998] 38 / HAL KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

bu dönemde dokumacılık, ev veya sanayi
olarak adlandırılan biçimde yapıldı. XIX.
yüzyıl sonlarında Kayseri genelinde 3.500
halı tezgâhı bulunmakta olup, 40 binden
fazla tezgâhta da 480 bin metrekare halı
dokunmaktadır ve dokunan bu halıların
%90’ı ihraç edilmektedir.
1967 yılından itibaren halı dokumacılığı
makineleşerek halı fabrikaları gelişmiştir.
İplik veya dokumayı birlikte gerçekleşti-
ren tesislerin yanında yalnızca iplik veya
dokuma üreten kuruluşlar da bulunmak-
tadır. Ülkedeki ekonomik sıkıntılar iç
pazarda makine halısına ilgiyi arttırırken,
dokuma halısı dış pazara açılmak duru-
munda kaldı ve bu yolla da ülkeye önem-
li bir döviz kaynağı sağlamıştır. Bu kay-
nakta en iyi şekilde faydalanan illerden
Kayseri Millî Halı Şirketi imalathanesi XX. biri de Kayseri olmuştur. 1972 yılında el
yüzyıl başı (İ. Kara Arşivi)
sanatları arasında oldukça ileri seviyede
olan halıcılık; 20 bin tezgâhta, 60 bine
Kayseri Yöresi Halıcılığı
Kayseri’de dokuma sanatının tarihçesi yakın işçi çalışarak 170 bin metre kare
MÖ 2000 yıllarında Hititlilere* kadar u- halı dokunmuştur. 1985 yılında Kayseri’-
zanmaktadır. Anadolu’da dokunan halı- deki ihraç ürünleri listesinin ilk sıraların-
lar, XVII. yüzyıldan sonra bölgesel özel- da halı yer almıştır.
likler kazanmıştır. Selçuklular tarafından Kayseri’de birçok ailenin temel geçim
doğudan getirilen el halıcılığı, Kayseri’de kaynağı olan halıcılık, giderek şahsi ima-
daha da geliştirilerek kendine özgü bir lattan toplu imalata yönelmeye başlamış-
motif stili kazanmış ve gelişimini sürdür- tır. Bu konuda çeşitli kooperatifler kurul-
müştür. XVIII-XIX. yüzyıllara gelindiğin- du. Bunların yanında şirketleşen bazı ki-
de halı dokumacılığının ön planda olduğu, şiler, özel teşebbüsün halıcılıktaki payını
eldeki kayıtlardan anlaşılmaktadır. Ancak daha da artırmaya başlamıştır.
Kayseri yöresinde halı dokumaları konu-
sunda ilk akla gelen halılar: Yahyalı halı-
ları, İpek halıları, Floş halıları, Bünyan
halılarıdır. Yurt içinde ve yurt dışında ün
yapmış bu halıların dışında; Hacılar* ilçe-
sinde, Kıranardı* kasabasında ve son yıl-
larda Tomarza* ilçesinde ticari amaca
yönelik halılar dokunmaktadır. Bu halıla-
rın yanında Develi* ilçesine bağlı Zile
kasabasında da halı dokunmuş olsa da
bu yöre halıları fazla bilinmemektedir.
Kayseri’de duvara asmak için genellikle
halı dokunmaz. Duvarlara, halı yerine
düz dokumalar ya da Suriye’den getirilen
kadife görünümlü bir tür kumaş asılır.
Halıların ebatları: Taban-Kelle 700’lük
Çanakkale Savaşı’nda şehit düşen askerlere yardım etmek gayesi ile 2x3 m, Duvar halısı 120x180 cm, Yastık
1915-1916 yıllarında Kayseri’de dokunan Osmanlı kâğıt parası şeklinde halı- halısı 60x90 cm, Heybe 40x(45+48+45)
alt tarafında “Evlad-ı Şehid vergüsü” yazmaktadır.
(V. Durusu halı koleksiyonu –Tuzcu, Talas) cm ölçülerindedir.