Page 74 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ HAL / 65 [1025]

Düz Oyun
Düz oyun, yöremizde oynanan en yaygın
olan oyunlardandır. Sıra oyunu (halay)
bilmeyenlerin daha çok tercih ettiği düz
oyuna, halk arasında kullanılan tabiri ile
“şıkıdım” da diyebiliriz. Karşılıklı iki kişi-
nin veya karşı karşıya duran birçok çiftin
kollarını yanlara açarak, orta parmakları-
nı başparmaktan kaydırması suretiyle
şaklatarak döne döne, değişik ayak figür-
leri ile oynadıkları oyundur. Daha çok Dadaloğlu Halk Oyunları Ekibi (H. Yüksel)
düğünlerde oynanan düz oyun, “kırık lar. Kadınların bir isteği olduğu zaman,
hava”nın birçok türünün eşliğinde de
oynanmaktadır. Bu havalardan bir kısmı bir aracı ile bu isteklerini davul zurnacıya
iletirler. Her iki tarafta da, seyirciler, ha-
yerel olmakla beraber çoğunluğu diğer reketli oyunlara çoğu zaman el ile tempo
yörelere aittir: “Hunat Mahallesi, Çifte- tutarlar. Kadınların oyunlarında, adımlar
telli, Fidayda, Harmandalı, Türkmen Kı- kısa atılır. Diz kırma, diz çekme ve çök-
zı, Misket, Konyalı, Çiçekdağı, Kesik Ça- me gibi hareketler yer almaz. Kadınların
yır, Erkilet Güzeli, Mevlana, Hüdayda, oyunları, halaylar dışında çoğunlukla iki
Arap Çiftetellisi, Azize, Farfara, Zennu- kişinin karşılıklı oynaması şeklindedir.
be, Nenni de Feridem” gibi oyun havaları Kolların açılımı ise dirsekten kırık bir
düz oyuna eşlik eden havalardır. vaziyette ön tarafta ve göğüs hizasında-
Düz oyunda kadın ve erkek oyunları, bazı dır. Kollar çok fazla yukarı kaldırılmaz ve
yönleriyle birbirinden tamamen ayrılır- yanlara doğru açılmaz. Bu, kadın mahre-
lar. Kadınlar ve erkekler Düz Oyunu aynı miyetinin getirdiği bir durumdur. Erkek-
yerde oynamaz. Köy düğünlerinde er- lerin oyunlarında ise hareketler biraz da-
kekler genelde geniş bir alanda, çoğun- ha keskindir. Dizlerin yukarıya doğru
lukla evin avlusunda veya açıklık alanda çekilmesi, diz kırma, çökme veya ani
düz oyun oynarken veya halay çekerken, dönüş gibi hareketlerin sıkça yer aldığı
kadınlar ise bu oyunu daha çok evin ka- görülür. Erkeklerin kolları, kadınlara gö-
palı bir bölümünde veya evden ayrı geniş re yanlara daha fazla açılır. Erkeklerin o-
bir kullanım mekânı varsa orada oynar- yunlarında alına para yapıştırma gibi ha-
lar. Kadınlarla erkekler çok nadir olarak reketler daha çok görülür. Yapıştırılan bu
bir arada oynarlar. Günümüzde erkekler paralar, bahşiş olarak davul zurnacılara
düğünlerde, teknolojinin getirdiği kolay- verilir. Halaylarda olsun, karşılıklı oyun-
lıklar sayesinde ses sistemlerine bağlı org larda olsun, erkeklerin nara attığı görü-
ve elektronik sazlar eşliğinde oyunlarına lür.
devam eder. Kadınlar ise özellikle kına
gecelerinde teyp, kaset veya bilgisayar a- Turnam
racılığı ile oyunlarını sürdürür. Halk edebiyatında önemli bir yer edinen
Kimi köylerde erkekler davul zurna veya turnanın, halk oyunlarında da yer edin-
meydan sazı ile oyun yürütürken, kadın- mesi gayet normaldir. Leylek büyüklü-
lar ise türkü eşliğinde, def ile oyun yürü- ğünde olan turnanın kışın sıcak diyarlara
türler. Türküleri çoğunlukla, sözleri ve gidip yazın tekrar dönmesi; âşıkları ve
ezgiyi çok iyi bilen birkaç kadın söyler. halk şairlerini, turnayı her zaman müjde
Kadınların kimi zaman def yerine geniş getiren bir kuş saymalarına ve ondan il-
bir sini çalarak oyuna eşlik ettiği de olur. ham almalarına sebep olmuştur. Onların
Eğer kadın ve erkeklerin oyun alanları düzenli bir şekilde, katar katar, bir asker
birbirine yakın ise, kadınlar erkeklerin disiplini içerisinde hareket etmeleri halk
bulunduğu kısımda çalan davul zurna ile oyunlarına da yansımış, bu yüzden Tur-
aynı ezgiye uyum sağlayarak oyun oynar- nam, hayvan taklitli oyunlar arasında yer