Page 37 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi
P. 37
Kayseri’nin İmarı ve Mekânsal Gelişimi 37
Kayseri bağ evleri taştan yapılmış, genellikle sade, dışarı kapalı olmayan,
hatta zaman zaman korunaksız denebilecek kadar dışarı açık yapılardır. Hemen
hepsi saf, güçlü mimari ifadeler taşıyan, sağlam ve işlevsel binalardır.
En küçük bağ evinde bile yapı kütlesi ustaca ele alınmış, kapalı ve açık
mekânlar dikkatle çözümlenmiştir. Ayrıca her binanın malzeme kullanımından
ve yapım biçiminden gelen yapısal diyebileceğimiz estetik nitelikleri vardır.
Bağ evleri arasındaki uzaklıklar fazla tutulmuş, evler varsa çevrelerindeki
doğal bir takım sınırlarla, yoksa avlu veya bağ duvarlarıyla, meyve ağaçlarıyla
çevrilmiştir. Böylece her ailenin yaşamı komşulardan, yoldan ya da insanların
bulunabileceği yerlerden uzak tutulmuştur. 23
Kayseri bağ evleri zaman zaman değişkenlik göstermekle birlikte ortalama
5 ile 10 bin m ’lik bir bağın genellikle en yüksek kotunda inşa edilmiştir. Yaz
2
aylarında sıcaktan korunmak maksadı ile kuzey veya manzaranın durumuna göre
cephelendirilmiş, sınırlar genellikle bağın içinden toplanmış değişik ebatlardaki
taşların serbest bir şekilde üst üste yığılması ile belirlenmiştir. Bağ evlerinin ço-
ğunda bugünkü manada kapı ve pencere bulunmaz, güvenlik endişesi çok fazla
taşınmazdı. Yapıların önemli bir kısmında dış sıva bazılarında ise iç sıva bulun-
mazdı. İçi sıvalı evlerin oranının daha fazla olması değişik zehirli böceklerin et-
kilerini azaltmaya yönelikti. Evlerin taş duvarları genellikle iç ve dıştan mahalli
olarak “cengeme” denilen derz sıvası ile çevrelenirdi.
Şehirdeki önemli yapısal değişikliklerin yaşandığı 1970 ve 80’li yıllarda
bağcılık geleneği önemli ölçüde sekteye uğramış, çeyrek asır gibi bir süre insan-
lar babalarından ve dedelerinden kalan bağlarına göçmemişler, 1990’lı yıllarda
ise yeniden fakat çocukluklarının geçtiği mekânlardan farklı bağlarda ve farklı
mimari arayışlarla bağcılık geleneği yeniden canlanmıştır.
21. Yüzyılla bağcılık gibi bağ evleride değişti...
23 Prof. Dr. Mimar Vacit İmamoğlu, Kayseri Bağ Evleri, İstanbul-2001.
