Page 34 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi

34 İkinci Bölüm

Kayserililer içme sularını genellikle mahalle çeşmelerinden getirirlerdi. Ay-
rıca evlerin çoğunun kendi kuyusu vardı.

Tuvaletler su kuyusundan ve evin oturulan bölümlerinden uzak bir noktada,
derince bir septik çukurla bağlantılı olarak inşa edilmiştir.

Geleneksel Kayseri evinin yapımında iki temel malzeme kullanılmıştır. Taş
ve ahşap. Bunlara ek olarak kullanılan bir diğer malzemede demirdir.
22
1970’li ve 1980’li yıllarda şehrin eski mahalleleri birer birer boşalarak imar-
lı çok katlı yapılardan oluşan semtlere doğru süratli bir iç göç yaşandı. Bu göç
o kadar hızlı gerçekleşti ki kısa süre içerisinde terk edilmiş mahalleler oluştu.
Daha sonra; özellikle, 1970’li yıllarda şehre, diğer illerden gelen vatandaşlarca
kullanılmaya başlanılan bu mahallelerdeki zaten eskimiş ve bakımsız durumdaki
geleneksel Kayseri evleri, süratle yok olma sürecine girdi. Bu mahallelerin ve
eski Kayseri evlerinin bu kadar hızlı bir şekilde terk edilmesini, insanların rahat
yaşama istekleri ve günlük hayatta yaşanan hızlı değişimde aramak gerekir. Zorlu
kış şartlarının yaşandığı şehirde, zerzembili ve toprak damlı, oldukça zor ısınan
geleneksel evlerdeki hayatın zorluğunu yeni yapılan çok katlı, bazıları merkezi
sistem ısıtmalı yapıların cezbediciliği, hızlandırıcı etken olarak görmek gerekir.
Organik yapıdaki eski Kayseri mahallelerinin, sadece yayalar ve binek hayvan-
larının girebileceği, taşıtların kullanmasının mümkün olmadığı sokaklarının, 20.
Yüzyılın ikinci yarısındaki değişime direnemediğini söylemek durumundayız.
Geleneksel Bağ Evleri

Kayseri’de bağcılık yüzyıllar boyunca sadece yazın ortaya çıkan şehrin sı-
kıcı havasından kurtulmak üzere oluşmuş bir gelenek değildi. Kayserililer nakil
vasıtalarının bulunmadığı dönemlerde dahi, Erciyes’in eteklerinde bulunan sarp
mevkilere kadar yaygınlaşan bağlara bin bir eziyetle göçüp, hayvanlarla veya
yaya olarak gidip gelerek burada yaz mevsimini geçirir, hem de çeşitli meyveleri-
ni kurutup, pekmezini kaynatarak kışlık hazırlığını yapardı. Kış aylarında ihtiyaç
duyacağı yakıtını dahi bağlardan elde ettiği çalı, çırpı ve odunla karşılardı.
Kayseri bağ evleri, Kayseri halkının doğaya olan sevgi ve yakınlığını teklif-
siz bir şekilde ifade ettiği ilginç yapılardır. Bu evler çok gerilere giden bir gelenek
çerçevesinde ve genellikle formel mimari kaygı ve düşüncelere fazla yer ver-
meyen taş ustalarının güzel örneklerinin sergilendiği yapılardır. Tasarımlarıyla
doğayı ön plana çıkarırlar, mimari yönden güçlü ve özgündürler. Güzelliklerini
kütle düzenlerindeki ustalıktan, mekânlarındaki yalınlıktan ve malzeme kullanı-
mındaki başarılarından alırlar. Her ev çevresindeki yeşilliği ve güzelliği farklı ve
etkili bir şekilde kucaklar, sahibine keyifli, vazgeçilmesi güç ortamlar sunar.

22 Prof. Dr. Mimar Vacit İmamoğlu, Geleneksel Kayseri Evleri, Kayseri-2006.