Page 29 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi

Kayseri’nin İmarı ve Mekânsal Gelişimi 29

İKİNCİ BÖLÜM
20. Yüzyıl Başlarında Kayseri

Kayseri şehrinin 20. Yüzyıl başlarındaki fiziki durumunu iyi anlayabilmek
açısından 16 Ağustos 1910 tarihinden itibaren şehirde yayınlanmaya başlayan Er-
ciyes Gazetesi’ndeki “Ahmet Zihni” imzalı yazıdan bir alıntı oldukça aydınlatıcı
olacaktır.
Şöyle diyor bu yazısında Kayserili gazeteci;

“… Yozgat’a gidiniz, Kırşehir’i dolaşınız, Nevşehir’e uğrayınız, Niğde’ye
geliniz, sonra Kayseri’ye dönünüz. O zaman Kayseri’nin ne mal olduğunu anlar-
sınız. Bir liva merkezi olduğu halde civar kaza merkezlerinden bile pek geri kal-
mış olmasının hikmeti acaba nedendir. Şehirden içeri girerken, insan bir yangın
mahalline giriyorum zanneder. Güherçileden kirli bir renk peyda eden ve kesme
taş burada pek bol ve ucuz olduğu halde moloz taşlardan yapılmış olan duvarlar
insanı hayrete düşürüyor. Uzun boylu bir adamın belini bükmeden içeriye gire-
meyeceği kadar alçak kapıları, müteallik oldukları hanelerin pek kasvet-engiz ol-
duklarına addolunur. Kayseri’de fevkani (iki katlı- üst üste) katlı binalara nadiren
tesadüf olunur.
Genel görünüm olarak evlerin taksimatı hemen hemen şu yoldadır. Sokak
kapısından içeri girer girmez hayat denilen üstü açık bir avluya dâhil olursunuz.
Nazarınıza birkaç basık kapı tesadüf eder ki bunlar menhute (kazılarak) yapıl-
mış oda, mutfak ve saire ye açılan kapılardan ibarettir. Bazen bir taş merdivenle
açıktan açığa bu müştemilatın fevkine (üst kata) çıkılarak orada bir, iki fevkani
odaya da tesadüf olunur.
Kayseri’nin sokaklarına gelince buralar evlerden daha vahimdir. Sokaklar o
derece dardır ki, iki atlı yan yana geçemez. Yağmurlu havalarda sulardan, çamur-
lardan ve karlı zamanlarda da damlardan dökülen karlardan sokaklar gayri kabil
mürur (yürünmez) bir hale gelir.

Bazen böyle bir sokağın iki tarafındaki fevkani katların karşı karşıya nazır
bulunan pencerelerinden muhavere (karşılıklı konuşma) etmek değil, el ele tut-
mak bile mümkün olur. Böyle dar sokaklar içindeki evlerin kapıları araba yüzü
görmez.
Kayseri’nin araba geçebilecek sokakları da yok değil. Bir misal olmak üzere
Talas yolunu zikredebiliriz. Yaz günleri oldukça işlek olan bu yolun yolcuları atlı