Page 18 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

20 / ABA KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

dağ cihetine çekilmeleri üzerine Abaza (Me tin ve ‹n deks, 1003-1045 / 1595-1635), hzl.
kuvvetleri bozguna uğrad›. Abaza Meh- Ş. Ne zi hi Ay kut, An ka ra 2004, C.II I. 998-1000;
med Paşa, at›n›n süratinden de faydala- Uzun çar ş› l›, OT, C.II I/1, s. 150-153; Hrand D.
An dre as yan, “Aba za Meh med Pa şa”, Ta rih Der -
narak kaçmaya muvaffak oldu. Karasu gi si, (‹s tan bul 1968), S 22, s. 131-142; C. L. Hu art,
Harbi’nde, Abaza’n›n yan›nda yer alan- “Aba za”, ‹A, C.I. s.5; Müc te ba ‹l gü rel, “Aba za
lardan pek çoğu bertaraf edildi. Adamla- Pa şa”, D‹ A, C. I. s.11-12.
r›n›n pek çoğunu kaybeden Abaza Meh- MEHMET İNBAŞI
med Paşa, sefer mevsiminin geçmesin-
den de istifade ederek Erzurum’a çekildi. ABA ZA ŞEY Hİ
Abaza Mehmed Paşa’n›n mağlup olup (Sey yid Ab dür ra him Bay ra mî)
çekilmesinden sonra Kayseri sahras›nda Bay ra mi ye Ta ri ka t› şeyh le rin den, âlim,
birkaç gün ikamet eden Serdar-› Ekrem mu ta sav v›f (öl. 1638). Kay se ri’de doğ du.
Çerkez Mehmed Paşa, Sivas’a geldi. Aba- Med re se tah si lin den son ra Bay ra mi ye
za’n›n Sivas’ta b›rakt›ğ› mallar›na el ko- Ta ri ka t› na in ti sap et ti. Kay se ri’de Ho ca
nuldu. Kas›m 1624 başlar›nda Tercan’a Va tan Za vi ye si’nde ir şat la meş gul ol du.
gelen ve Abaza meselesini halletmek iste- Aba za Pa şa is yan edip Er zu rum’dan Kay -
yen Çerkez Mehmed Paşa, k›ş›n yaklaş- se ri’ye gel di ği za man ona yar d›m c› ol du.
mas› ve Abaza’n›n affedilmesi için arac›- Her işin de ken di si ne ak›l ho ca l› ğ› yap t› ğ›
lar›n göndermesi, Bağdat’ta meydana ge- için “Aba za Şey hi” di ye şöh ret ka zan d›.
len hadiselerin Osmanl› Devleti aleyhine Aba za Pa şa’n›n ölü mün den son ra ‹s tan -
gelişmesi yüzünden, bir daha isyan etme- bul’a gel di. Sa ra ya nü fuz edip IV. Mu -
mek ve itaatten ayr›lmamak şart›yla Aba- rad’›n ya k›n la r› ara s› na gir me yi ba şar d›.
za’y› affederek yeniden Erzurum Valiliği- Ken di si ne Üs kü dar’da bir ko nak ve ril di.
ne tayin etti. Özel lik le Pa di şah’›n gör dü ğü rü ya la r› ta -
Abaza Mehmed Paşa 1626’da yeniden is- bir ede rek onun ta v›r ve ha re ket le ri ni et -
yan hareketlerine girişti. 1627’de Ah›s- ki le me ye ça l›ş t›. Pa di şa h›, “Ye ni çe ri ta -
ha’ya yard›m amac›yla Erzurum önlerine ife sin den si zin vü cu du nu za za rar gö rü -
gelen yeniçeriler üzerine ani bask›n dü- nür.” di ye rek ye ni çe ri ler aley hi ne k›ş k›rt -
zenleyen Abaza, baz› paşalar› da ele ge- ma ya kal k› ş›n ca idam edil di. Kab ri Üs -
çirdi. Bunun üzerine Vezir-i Azam Halil kü dar’da Mih ri mah Sul tan Med re se si ’nin
Paşa, Abaza’ya karş› görevlendirildi, an- ya n›n da d›r.
cak onun tedbirsizce hareketleri, k›ş›n Kay nak ça: Mus ta fa Ka ra, “Aba za Şey hi”, D‹ A,
bast›rmas› ve kale muhasaras› için büyük C.I. s.12.
toplar›n getirilmemesi gibi sebepler yü- YAYIN KURULU
zünden çekilmek zorunda kald› ve daha
sonra da azledildi. Yeni Vezir-i Azam AB Dİ bk. DEVELİOĞLU, ABDULLAH
Hüsrev Paşa’n›n düzenlediği sefer so-
nunda 16 Eylül 1628’de “eman” ile teslim AB Dİ
olan Abaza Mehmed Paşa affedilerek Âş›k, saz şa i ri (Kay se ri, XIX. yüz y›l). Do -
Sultan IV. Murad taraf›ndan Bosna Vali- ğum ve ölüm ta rih le ri ke sin ola rak bi lin -
liğine tayin edildi. Daha sonra Tuna Ku- mi yor. Ha ya t› hak k›n da ge niş bil gi yok.
mandanl›ğ›yla Vidin Valiliğine tayin edil- Halk şi i ri araş t›r ma la r›n da bu gü ne ka dar
di. 1633’te Lehistan taraflar›na ak›nlarda “Ab di” mah las l› dört saz şa i ri tes pit edil -
bulundu. Ağustos 1634 tarihinde isyan et- di. Bun lar dan bi ri de XIX. yüz y›l da ya şa -
mek niyetinde olduğu şeklinde şayian›n m›ş Kay se ri li Âş›k Ab di’dir. Hem aruz
yay›lmas› sebebiyle idam edildi. hem de he ce vez niy le şi ir ler yaz d› ğ› bi li -
nen Ab di’nin şi ir le ri nin bir k›s m› Os -
Kay nak ça: Na‘îmâ Mus ta fa Efen di, Tâ rih-i
Na‘îmâ, hzl. Meh met ‹p şir li, An ka ra 2007, C. II. man l› ca cönk ler de ka y›t l› d›r. Şa i rin
s.550-557; Pe çe vî, Ta rih, ‹s tan bul 1283, C.II. 1873–1875 y›l la r›n da Kay se ri, Yoz gat,
s.400–401, 408, 410; Kâ tib Çe le bi, Fez le ke, ‹s - Çan k› r› ve Si vas yö re sin de za yia ta se bep
tan bul 1287, C.II. s.35, 52, 54-56, 110; Ha san olan ve üç y›l sü ren ku rak l›k ve k›t l›k la il -
Bey zâ de Ah med Pa şa, Ha san Bey-zâ de Ta ri hi