Page 158 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ EMİ / 149 [629]

mıştır. Ancak, Emîr Ağa ve Zennecizade Ele Geçirişleri ve Büyük Hanedanların Kurulu-
Mustafa Ağa’nın kanunlara karşı gelme- şu”, Belleten, s. 186, s. 670, 671, 682-685; Cö-
leri yine devam etmiş ve 1749 yılında ge- mert, 19.Y.Kayseri, s. 109, 113.
len yeni bir fermanla yeniden sürgüne MEHMET ÇAYIRDAĞ
tâbi tutulmuşlardır. EMİR ALİ BEY
Emîr Ağa’nın 1763’ten sonra da ayanlığı
tekrar ele geçirip halktan kanunsuz para- Devlet adamı. Kayseri’nin Kartal Kavşa-
ğı’nda türbesi bulunan Eretnalılar* döne-
lar topladığını, bu yüzden de kendisinden
sık sık şikâyet edildiğini görmekteyiz. mi devlet adamı. Emîr Ali’nin tarihî şah-
Onun ve Zennecioğulları’nın hakkında siyeti hakkında fazla bilgimiz bulunma-
birçok defa fermanlar alındı ise de bu ai- maktadır. 1330’lu yıllarda Anadolu’ya
lelerin zorbalıkları önlenememiştir. Her gelen Faslı seyyah İbni Batuta Kayseri’ye
iki aile de seyitlik unvanına sahip olduk- geldiğinde Eretnalı Devleti*’nin kurucusu
ları için, önce mütesellimliği, sonra da Alaaddin Eretna*’nın Kayseri’de bulunan
ayanlığı ele geçirmişlerdir. ve bir bakıma valilik görevi yapan hanımı
Emîr Ağa’nın Samur Ağa ve Mustafa Doğa Hatun* tarafından kabul edilip ik-
isimli iki oğlu bilinmektedir. Kendisin- ramlarda bulunulmuştur. Seyyah Kayse-
den sonra oğlu Emîr Ağazade Mustafa ri’de Emîr Ali ile ilgili hatıralarını şöyle
Kayseri’de çok kuvvetlenmiştir. 1777 yı- anlatmaktadır: “Burada (Kayseri’de) Ahi-
lında önce İran sonra da Avusturya ve lerden Emîr Ali’nin tekkesine inmiştik.
Rusya muharebeleri için Kayseri’den si- Bu zat çevresindeki Ahilerin en önde ge-
pahilerin hazırlanıp sefere gönderilmesi lenlerinden şanlı bir beydir. Şehrin ileri
ve levazımat tedariki için ağalardan olu- gelen ulularından bir grup kendisine bağ-
şan Meşveret (danışma) Meclisi’nde lı bulunmaktadır. Tekkesi sağlam yapılı
Emîr Ağazade Mustafa Ağa da bulun- bir bina olup yiyeceklerinin bolluğu, kan-
maktaydı. dilleri ve döşemeleri ile gördüğümüz za-
1798 yılında Kayseri’deki yeniçerilerden viyelerin en güzellerinden biridir. Tekke
birinin, Ermeniye tecavüz etmesi üzerine mensupları ve başkaları her gece Emîr
çıkan karışıklıkları tahkik etmek üzere Ali’nin yanında toplanırlar ve gelen gide-
Kayseri’ye gelen Sadrazam Mühürdarı ne, bu yolda olanların gösterdikleri ilgi-
Mustafa Fehim Efendi’nin tahkikatında nin iki katı ile ikramda bulunurlar. Bu
bilgilerine başvurduğu şehir ileri gelenleri ülke törelerinden biri de, bir şehirde hü-
arasında Mustafa Ağa’nın oğlu Emîr Ağa- kümdar bulunmadığı takdirde Ahilerin
zade Mehmed Emin Efendi’nin ismi geç- hükümeti yönetmeleridir. Ahi, kudreti
mektedir. Bir ara mütesellim de olan ölçüsünde geleni gideni ağırlar, giydirir,
Mehmed Emin Efendi halka fazlaca vergi altına binek çeker, davranışları, buyruk-
saldığı için şikâyet üzerine Kethüda ve ları, binişleri ile aynen hükümdarı andı-
Mahkemecizade ile birlikte İstanbul’a gel- rır”.
meleri hususunda 1799 tarihli ferman Görüldüğü gibi Emîr Ali, döneminde bir
alınmış, Emîr Ağazade Mehmed Emin esnaf tarikat ve teşekkülü olan Ahilik*in
Efendi üzerinde bulunan Nakibüleşraf Kayseri’deki başı durumundadır. Seyyah,
Kaim-i makamlığından da ihraç edilmiş- Ahilerin aynı zamanda Anadolu şehirle-
tir. Kayseri’nin 1872 Vergi Tahriri’nde rinde devlete ait idare ve inzibat işlerini
Kayseri’nin çeşitli mahallelerinde bu aile- de yaptıklarını orijinal bilgiler olarak ver-
nin fertlerinin ismi geçmektedir. Kayseri- mektedir.
’de Kartal’dan Asri Mezarlığa giden yolun Burada geçen, tefriş ve imkânları itibarı
kuzey tarafında bulunan ve bu ailenin is- ile benzerlerinin çok üstünde olduğu be-
mini alan Emîr Ağa Mahallesi*’nde bu ai- lirtilen Emîr Ali’nin Ahi Tekkesi’nin yeri
leye ait binaların bulunduğu söylenebilir. bilinmemektedir. Büyük bir ihtimalle bu
tekke, türbesinin de yakınında bulunan
Kaynakça: A. Nazif, Mir’at (Palamutoğlu), s.
146, 151, 156, 159, 160; Yücel Özkaya, “XVIII. ve XIII. yüzyılda yaşamış Ahiliğin kuru-
Yüzyılın İlk Yarısında Yerli Ailelerin Ayanlıkları cusu Ahi Evren’*e ait, Seyyid Burhaned-