Page 163 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2
P. 163

[634] 154 / EMİ                    KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹


                                                                         vermemesi nedeniyle Emîr Erdoğmuş’un
                                                                         kimliği  bilinmemektedir.  Emîr  Erdoğ-
                                                                         muş ismi Salnamelerde makam ve ziya-
                                                                         retgâhlar sayılırken aynı zamanda “Tatar
                                                                         Haniye”  adıyla  da  geçtiği  görülür.  Bu
                                                                         isimden  hareketle  yapılan  araştırmada
                                                                         türbenin  “Tatarhaniler”  adıyla  bilindiği
                                                                         konusunda  bulduğumuz  en  eski  kayıt
                                                                         Evliya Çelebi’de geçen Kayseri’de bulu-
                                                                         nan büyük evliya kabirleri içindedir. Bu-
                                                                         rada  “Şeyh  Molla  Tatar:  Fetva  verici
                                                                         olup,  Tatarhâniye  adlı  kitabın  sahibi-
                                                                         dir.  Birçok  şer’i  meseleler  bu  kitapta
                                                                         bulunur.” şeklinde kısa bilgi verilmekte-
                                                                         dir.  Ahmed  Nazif  Efendi*  ise  1914  yılın-
                                                                         dan önce yazdığı kitabında “Meşhur Ki-
                                                                         şilerin  İsimleri  ve  Defnolundukları  Yer-
                                                                         ler” başlığında sıraladığı listede Emîr Er-
                                                                         doğmuş ismini vermekte, “Tatar Haniler”
                                   Emir Erdoğmuş Türbesi eski hâli (TTK)
                                                                         için  ise  “Burhaneddin  Hazretleri’nin
                                                                         içeri türbesinde” diye bir kayıt düşmek-
                                    almıştır.  Kesme  taştan  inşa  edilen  Emîr
                                    Erdoğmuş Türbesi, kuzey-güney yönün-  tedir. Halil Ethem ise konumuz olan tür-
                                    de, dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiş,   be  için  “buraya  Tatarhaniler  Türbesi
                                    üzeri içten sivri beşik tonoz, dıştan kur-  de  derler.” demektedir. Tatarhaniler is-
                                    şun kaplı kırma çatıyla örtülmüştür. Do-  mi üzerine yaptığımız araştırmada, Feta-
                                    ğu  ile  batı  duvarı  saçaklarının  ortasına   va  Tatarhaniya veya Zâdü’l-Müsafirîn
                                    birer çörten konulmuştur. Cenazeliğinin   isminde bir yazmaya, Adana İl Halk Kü-
                                    varlığı bilinmeyen türbenin mescit kısmı,   tüphanesi  ve  Müzesinde  rastlanmıştır.
                                    yapıyı  kuzeyi  hariç  üç  yönden  dolaşan,   Aynı isimli yazmaların başka kütüphane-
                                    yuvarlak ve düz profilli bir korniş kuşağı   lerimizde  de  var  olduğu  görülmektedir.
                                    üzerine  oturmaktadır.  Doğu  ve  batıdaki   Ancak bütün bunlar, türbe hakkında bilgi
                                    duvarları  sağır  bırakılan  yapının,  güney   vermemekte  ve  kitabesindeki  isimden
                                    duvarına  pencereden  dönüştürüldüğü   başka bir isimle anılmasına da kesin bir
          Emir Erdoğmuş Türbesi planı   anlaşılan alçak bir kapı açılmıştır. Bu ka-  açıklık getirmemektedir. Ayrıca Emîr Er-
          (çizim: S. Cirtil)                                             doğmuş  ile  ilgi  kurabilecek  bir  bilgi  de
                                    pıyla Seyyid Burhaneddin Türbesi’ne ge-
                                    çilmektedir. Kuzey duvarı diğer duvarlar-  içermemektedir. Sadece en erken 17. yüz-
                                    dan daha yüksek tutulmuş ve ortasına bir   yıl  öncesinden  itibaren  yapının  isminin
                                    taç kapı yerleştirilmiştir. Taşkın olmayan,   değiştiğini  göstermektedir.  Bahsi  geçen
                                    saçak altına kadar yükselen taç kapı, pro-  Fetava-yı  Tatarhaniye  kitabında  Şeyh
                                    filli iki başlığın taşıdığı beş sıra mukarnas   Molla Tatar isminde birinden bahsedildi-
                                    kavsaralı,  süslemesiz  üç  bordürlüdür.   ği  görülmektedir.  Zadü’l-Misafirîn  adlı
                                    Kapı açıklığıyla kavsara arasına bir pen-  eseri ise Emîr Seyyid Hüseynî adında bi-
                                    cere açılmıştır. Alınlıkta geometrik süsle-  rinin  yazdığından  bahsedilmektedir.
                                    meli iki kabara arasında beyaz mermer-  Emîr  Seyyid  Hüseynî’nin  ölüm  tarihi,
                                    den iki satırlık sülüs kitabesi vardır. Ze-  kaynaklarda H 718 (M 1318) olarak verilir.
                                    mini taş kaplı türbenin kuzey-güney doğ-  Dolayısıyla  türbenin  kitabe  tarihiyle  ör-
                                    rultudaki  dikdörtgen  iç  mekânındaki   tüşmeyen bu ismin aynı kişi olması ihti-
                                    sandukalar, kesme taştan sonradan yapıl-  mali uzaktır. Fakat bahsi geçen yazmala-
                                    mıştır.                              rın  ayrıntılı  yayımlarının  yapılmasıyla
          Emir Erdoğmuş ve S.
          Burhaneddin Türbesi planı   Türbe içindeki mezar taşlarının yenilen-  bazı  yeni  bilgilerin  ortaya  çıkacağı  mu-
          (çizim: S. Cirtil)        miş olması ve kitabesinin de ayrıntılı bilgi   hakkaktır.
   158   159   160   161   162   163   164   165   166   167   168