Page 326 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSERİ ANSİKLOPEDİSİ FRA / 317 [797]

lenmiştir. Bu iki sahnenin güneyinde ek
olarak yalnız hiyerogriflerden oluşan bir
yazıt bulunmaktadır. Her iki sahnedeki
figürlerin, yanlarına eklenmiş hiyeroglif
lejantlar ve ikonografik özellikleri, onla-
rın kimliğini açıklamaktadır. Kabartma-
ların zeminden yüksekliği 4 m dir.
Her iki sahnede de konu aynıdır. Sol sah-
nede kral tanrıya, sağdaki sahnede ise
kraliçe tanrıçaya, içki kurbanı (libasyon)
sunarken gösterilmiştir.
Her iki sahnede de figürler, aradaki suna-
ğın iki yanında karşılıklı olarak yüz yüze
gelecek şekilde yerleştirilmişlerdir. Her
iki sahnede de kıyafetler, çağının klasik-
leşmiş giysilerinin özelliklerini taşır. Tan- Fraktin Kaya Anıtı (T. Bilgin)
rı ve kral boynuzlu, sivri külah, kısa kollu
gömlek ve önden yırtmaçlı kısa etek ve eşi büyük Kraliçe Putu-Hepa, Kizzuwat-
uçları sivri, tipik Hitit ayakkabıları taşı- nalı (Çukurova yöresi) saygın bir rahibin
maktadır. Uçları kıvrık, ay biçimli kabza- kızıdır ve kendisi de rahibedir. Onun za-
ları olan hançerleri, gövdenin arkasında, manında, Hurri dininin Hititler üzerinde-
kemerlerine tutturulmuştur. Tanrı, ucu ki etkisi çok büyük olmuştur.
kıvrık silahını sağ eliyle omzuna dayalı Sağdaki sahnede ve yazıtta detaylar işlen-
olarak taşırken kral, sol omzuna taktığı meden bırakılmıştır. Bu kral çifti zama-
yayını sol eliyle tutmaktadır. Sağ elindeki nında, Mısır Firavunu II. Ramses ile, Bü-
gaga ağızlı testiden yerdeki kaba, içkiyi yük Hitit kralı Muwatalli arasında ger-
dökmektedir. Tanrının baş hizasında yal- çekleşen ve Hititlerin zaferi ile sonuçla-
nızca tanrı işareti, kralın başı hizasında nan Kadeş savaşı sonrasında, sulh antlaş-
ise, “Büyük Kral Hattuşili” yazıtları, onla- ması imzalanmıştır. Tarihte bilinen en
rın kimliklerini açıklamaktadır. eski yazılı antlaşmadır. Muwatalli’nin oğ-
Diğer sahnede ise, tahtında oturan tanrı- lu Urhi-Teşup’dan sonra tahta geçen III.
ça “Hepat”ın önünde sunak, karşısında Hattuşili ve eşi Mısır’la ilişkileri, sulh
ayakta duran, “Putuhepa, Büyük Krali- içinde geliştirmişlerdir. Diplomatik iliş-
çe”, aynı şekilde libasyon yapmaktadır. kiler sonucunda, çiftin kızları prenses, II.
Onların da giysileri, çağının tipik giysile- Ramses’e eş olarak Mısır’a gönderilmiş-
ridir. Yani, geniş aybiçimli başlık, uzun tir. Bu önemli tarihi olay, Nubya’da Nil
etekli üstlük, sivri uçlu ayakkabılar giy- kıyısında II. Ramses tarafından yaptırılan
mektedirler. Kimlikleri hiyeroglif isim Abu Simbel kaya tapınağının önünde
yazıları ile net olarak tanımlanır. “evlilik steli” olarak anılan anıtta vurgu-
Anıtta bu iki sahnenin, izleyiciye göre lanmıştır. Burada prenses Mısırlı giysiler
sağında daha dar bir alanda, hiyeroglif içindeyken, yazıttaki kral yüksek sivri
işaretlerinin, yalnız dış çevreleri çizilerek
alçak kabartma olarak işlenmiş yazıt yer
almıştır. Detayları işlenmemiş işaretler
nedeniyle okunuşu tartışmalıdır. H.G.
Güterbock, E. Laroche, P. Meriggi gibi
dil bilimcileri bu yazıt’ın okunuşu üzerin-
de durmuşlardır.. Genelde “Kizzuwatna
ülkesinin kızı, tanrıların sevgilisi” olarak
okunuşu kabul görmüştür.
Bilindiği gibi Büyük Kral III. Hattuşili’nin Fraktin Kaya Anıtı (çizim: T. Elkovan)