Page 322 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSERİ ANSİKLOPEDİSİ FOT / 313 [793]

Hayri Tolgay’ın çektiği Kayseri genel görünümü (N. Karakaya Arşivi)

luş Savaşlarına katılmış, İstiklal Madalya- Hayri Tolgay, 1898 yılında Kayseri’de
sı sahibi fotoğraf sanatçısı Yakup Kenan doğmuştur. Babası Tayfur Tolgay, sorgu
Arıkan’dır. Yakup Kenan Arıkan* subay (mustanlık) hâkimidir. Aile, Tayfur Tol-
olduğu için esir kampındayken de maaş gay’ın görev yerinin Pınarbaşı ilçesine
alıyordu. Aldığı maaşla bir fotoğraf maki- alınmasıyla Kayseri’ye yerleşmiştir. Mus-
nesi satın almış ve fotoğraf çalışması tafa Hayri Tolgay lise yıllarında, özellikle
böylece başlamıştır. optik derslerinde oldukça başarılıdır.
Kenan Arıkan esirlik döneminden sonra Malatya Öğretmen Okulundan mezun
Develi’ye döner. Burada fotoğraf çalış- olduktan sonra öğretmenlik yapmaya
malarını sürdürür. Esir kampında çektiği başlamıştır. İstiklal Madalyası sahibi
fotoğrafları, geri dönmeyen esirlerin ya- Hayri Tolgay, Çanakkale Savaşı sırasında Yakup Kenan Arıkan (N.
kınlarına hediye eder. Tokat ilinde yedek subay olarak askerlik Karakaya Arşivi)
Cumhuriyet öncesi ve sonrasında Kayse- yapmıştır. Hayri Tolgay, öğretmenlik gö-
ri’de kurulan fotoğraf atölyeleri, önemli revinden ayrılarak, 1923 yılında ilk fotoğ-
ölçüde fotoğraf mirası bırakmıştır. Bu raf atölyesini Seteönü’nde “Foto Zafer”
atölyeler başta Foto Zafer (Hayri Tolgay) adıyla açar. 1928 yılında ise Kiçikapı’da
olmak üzere, Foto Erciyes (Develi, M. Salı Pazarı’na taşınır. Hayri Tolgay atöl-
Hilmi), Foto Paris (Orhan Akdemir), Fo- yesini, Kurtuluş Savaşı’ndan etkilenerek
to Venüs, Foto Sırcan, Foto Model ve “Zafer” olarak isimlendirilmiştir. Cum-
Foto Kenan ve Foto Selçuk (Selçuk huriyet’in ilanından bir hafta önce açtığı
Emden)’dur. Osmanlı Döneminde özel- fotoğraf atölyesinde 1977 yılına kadar
likle İstanbul’daki fotoğraf atölyelerini çalışmalarını sürdürmüştür. Fotoğraf
içeren araştırmalar çokken, Kayseri’de
kurulan fotoğraf atölyeleri hakkında ça-
lışmalar yok denecek kadar az ve yeter-
sizdir. Bu dönemde çekilen Kayseri fo-
toğraflarının çoğu, yabancı seyyahlar ta-
rafından çekilmiştir. Fotoğrafların tarih-
lerinin belirlenmesinde birkaç önemli
unsur bulunmaktadır. Bunlar, özellikle
yapılış tarihleri bilinen binalar, tebrik
kartı olarak kullanılan kartların arkasın-
daki tarihler ve fotoğraf atölyelerinin ad-
larıdır.
Kayseri’nin fotoğraf mirasına ve şehrin
fotoğraf tarihine büyük katkısı olan Foto
Zafer’in kurucusu Mustafa Hayri Tolgay Yakup Kenan Arıkan’ın 1917’de esir düştüğü kampta çektiği fotoğraflardan biri
hakkında bilgi vermek yerinde olacaktır. (N. Karakaya Arşivi)