Page 357 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[828] 348 / GER
Gereme Dağ Kilisesi planı
(çizim: S. M. Topçu)
KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹
larında kesme taşlar kullanılmıştır. Taşlar
harç kullanılarak örülmüş ve araları dol-
gu malzemesiyle doldurulmuştur. Nao-
sun güneybatı ucunda bir kapı açıklığı
bulunmaktadır. Buranın kapı açıklığı ol-
duğunu naosun batı duvarının güney
ucunda yer alan 0,5 m lik batıya doğru
kırılma yapan diş ispat etmektedir. Ayrı-
Gereme Dağ Kilisesi apsisi (S. M. Topçu)
ca açıklığın örgüsünün de oldukça düz-
gün olması kapı açıklığı olduğunu kanıt-
Kaynakça: Hans Rott, Kleinasiatische Denkma-
ler Aus Pisiden, Pamphylien, Kappodokien Und layan diğer bir işarettir. Şapelin batısında
Lykien, Leipzig 1908, s. 156-170; Ahmet Gürlek, naosun hemen önünde 3 x 6,38 m ölçü-
Memleketim Develi, Ankara 1975, s.18; M. Rest- lerinde bir narteks kısmı bulunmaktadır.
le, Herbert Hunger, Tabula İmperii Byzantini Bu alan tamamen yıkılmıştır. Verilen öl-
(Kappadokien), Wien 1981, s. 218; H. Edhem, çüler, kalıntılar ve naosu takip eden du-
Kayseri Şehri (Göde), s. 26; Ali Sevim, Genel
Çizgileriyle Selçuklu-Ermeni İlişkileri, Ankara varlardan yararlanılarak tespit edilmiştir.
1983, s. 8-9; Erkiletlioğlu, KT, s. 34,42; Goerg Narteks ile naos arasındaki duvar, dış
Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, çev, Fikret duvarlarla aynı kalınlığa sahiptir. Muhte-
Işıltan, Ankara 1995, s. 291; Ali Sevim, Erdoğan melen bu duvar üzerinde naosa geçişi
Meriç, Selçuklu Devletleri Tarihi Siyaset, Teşki- sağlayan bir kapı bulunmaktaydı. Fakat
lat ve Kültür, Ankara 1995, s. 38; Salnamelerde
Kayseri, hzl, Uygur Koçabaşoğlu-Murat Uluğte- narteksin içerisi tamamen yıkılan üst ör-
kin, Kayseri 1998, s. 243; Renê Grousset, Baş- tü malzemesiyle dolu olduğundan dolayı
langıcından 1071’e Ermenilerin Tarihi, çev, So- kapının tam yerini tespit etmek oldukça
si Dolanoğlu, İstanbul 2005, s. 541; 1914 tarihli güçtür. Tahminimize göre kapının bu
Karamanlıca Nevşehir Salnamesi, (Kaynak Kişi: duvarın orta kısımlarında yer alması ge-
Fehmi Dinçer).
SULTAN MURAT TOPÇU rekmektedir. Naos, kareye yakın dikdört-
gen şeklinde ve tek neflidir. Naosun ku-
Gereme Dağ Kilisesi zey ve güney duvarları 0,75 m naosun
Yapının gerek boyutlarını ve gerekse da- içine doğru kırılma yapmaktadır. Yıkıntı-
ğın zirvesinde yapılmış olmasını dikkate lardan naos duvar örgüsünün oldukça
alarak Şapel olarak inşa edildiği tarafı- sade olduğu anlaşılmaktadır. Naosun
mızca düşünülmektedir. Genellikle İç içerisinde apsisin önünde iki adet yekpa-
Anadolu Bölgesi’ndeki şapeller yüksek re taştan yapılmış sütun yıkık durumda
yerlerde ve yahut tepeler üzerine inşa bulunmaktadır. Bu sütunlar kanaatimiz-
edilmişlerdir. Zaten dağın oldukça dik ce Gereme Panagia Kilisesi’nde olduğu
yamaçlara sahip olmasını göz önünde gibi burada da apsisle naosun birleştiği
bulundurduğumuzda bunun bir kilise ve- kuzey ve güney köşe uçlarında bulun-
yahut sosyal yaşamda devamlı olarak maktaydılar. Zaten kuzeydeki sütunun
kullanılan bir yapı olmadığı aşikârdır. kaide kısmı tahmin ettiğimiz noktada
Şapel, doğu-batı doğrultuda uzanan bir bulunmaktadır. Her iki sütun 0,75 m ça-
alan üzerine tek nefli olarak inşa edilmiş- pında olup şapelin boyutlarına göre ol-
tir. Şapelde inşa malzemesi olarak hafif dukça büyük sayılırlar. Yıkılan sütun baş-
küf taşı kullanılmıştır. Bu taşlar Gereme’- lıklarının üzeri kenger yapraklı kabart-
de bulunan taş ocaklarından getirilmiş malarla bezenmiştir. Bu tarz sütun baş-
olmalıdır. Şapelin naos kısmının iç ölçü- lıklarıyla Gereme Panagia Kilisesi’nde
leri 6,38 x 6,00 m’dir. Naos, kuzey ve karşılaşılmaktadır.
güney yönde 0,70 m dışa çekilerek ge- Apsisin zemininde bir kripta bulunmak-
nişletilmiştir. tadır. 1,40 x 1,60 m ölçülerinde olan
Şapelin 0,88 m kalınlığındaki beden du- kriptanın etrafı muntazam kesme taşlarla
varları tamamen yıkılmıştır. Beden du- örülmüştür. Gereme Panagia Kilisesi’nde
varlarında ortalama 0,40 x 0,60 m ebat- de apsisin alt kısmında kripta bulunmak-