Page 102 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
yaşadığını öne sürmüştür. 1850–1859 yılları arasında Kayser’de yaşayan seyyah A. D.
26
Mordtmann da 1849 yılında yapılan nüfus sayımına dayanarak Kayser şehr merkez
nüfusu hakkında şu blgler vermektedr. Mordtmann Kayser şehr merkeznde 4.927
Müslüman hanes ve 12.344 Müslüman erkek nüfusu, 1.666 Ermen hanes ve 5002
Ermen erkek nüfusu, 374 Rum hanes ve 1.067 Rum erkek nüfusu olmak üzere toplam
6.967 hane le 18.413 erkek nüfusun yaşadığını ler sürmektedr. 1881 yılında Kayse-
r’y zyaret eden İnglz seyyah Henry Franshawe Tozer se daha çok tahmn ve verg
kayıtlarına dayalı olarak Kayser nüfusu hakkında br takım blgler vermştr. Tozer’e
göre, Kayser şehrnn toplam nüfusu 60.000 olup, bunun 40.000’n Müslümanlar,
16.000’n Ermenler ve 4.000’n de Rumlar oluşturuyordu. 27

Muhtelif Zamanlarda Kayseri Merkez Mahallelerde Ölen ve Doğan Müslümanların Sayısı:
İncelenen dönemde 1832–1846 yılları arasında Kayser’de ölen kş sayısının doğan kş
sayısından 2.69 kat daha fazla olduğu tespt edlmştr. Süreler göz önünde alındığında
en çok ölüm vakasının 1832–33 yıllarında, en çok doğum vakalarının se 1836’da olduğu
anlaşılmaktadır. Doğum ve ölüm oranı arasındak en fazla fark 1846 yılında ortaya çık-
mıştır. Bu tarhte 14 çocuk doğarken 130 kş hayatını kaybetmştr. Ölüm oranındak
bu artışta 1845 yılında Kayser’de ortaya çıkan kuraklığın etks olduğu söyleneblr.

Tablo 3.1.1832–1846 yılları Arasında Kayser’de Doğan ve Ölenlern Sayısı
1832 Haziran’dan 1833 1836 Yılında 1846 Toplam
Kasım’a Kadar* (Haziran–Kasım)** (Ocak–Aralık)***
Doğan (Tevellüd) 147 85 14 246
Ölen (Fevt) 251 282 130 663
* Keskin, 1-30., ** Keskin, 195-208., ***Keskin, 195-208.
Aşağıdak tablodan da anlaşılacağı üzere en çok göç, 1832 Hazran ayından başlayıp
1833 Kasım ayına kadar devam eden süreçte ortaya çıkmıştır. Göç edenlern çoğunun
başta İstanbul olmak üzere İzmr, Bursa, Adana, Yozgat ve sar memleketlere gttkler
tespt edlmştr. Ayrıca göç edenlern, başta ş bulmak ve eğtm ya da hacca gtmek
gb muhtelf amaçlardan dolayı 6 ay le 2 yıla kadar uzayan br sürelğne Kayser’y
terkettkler anlaşılmaktadır.

26 Eravşar, Seyahatnamelerde Kayser, 99–123.
27 Eravşar, Seyahatnamelerde Kayser, 135–161.

102