Page 99 - kayseri-sehri

N¸Ódz Ô´ ݳ°Ü½
gayrmüslm hane sayısından 9382 hane fazla olduğu belrlenmştr. Ayrıca sayıma
göre kazaların çnde en büyük kazanın; 1621 hane ve 4027 erkek müslüman nüfus le
1053 hane ve 2845 erkek gayrmüslm nüfuslu Develü kazası olduğu anlaşılmaktadır.
Merkezden sonra gayrmüslmlern yoğunlukta yaşadığı kaza da Develü kazasıdır. Gay-
rmüslm erkek nüfusunun en az olduğu kaza 48 hane ve 163 erkek nüfus le Sarıoğlan
kazasının olduğu tespt edlmştr. 1858 yılında Kayser l merkeznn toplam erkek
10
nüfusu 22.647’dr. Merkezdek bu nüfusun 14.769’u Müslüman, 6499’u Ermen ve 1379’u
da Rum nüfusu olduğu blnmektedr. 11
1878 yılında, Kayser’nn toplam merkez nüfusu 61.808’e yükselmştr. Bunun 38.895’
Müslüman, 9543’ü Rum ve 12.957’s Ermen ahalye attr. 12
1834 (h. 1250) tarhl 13.877 numaralı Temettuat Defternde, Kayser merkezde Müslü-
manların yaşadığı mahallelerde sadece Müslümanların hane sayıları ve sahp oldukları
bağ, bahçe le emlak varlıklarının kıymet kuruş cnsnden fyatlandırılarak verlmştr.
Bu defterden mahallelern madd olarak zengnlklern tespt etmek mümkündür. Ancak
bu defterde dkkat çeken husus, hemen hemen aynı dönemde tutulmasına rağmen
1988 numaralı nüfus mufassal defter le karşılaştırıldığında hane sayılarının brbrn
tutmamasıdır. 1846 (h. 1262) tarhl 13.874 numaralı Temettuat İcmal Defter’nde, Kayser
merkezde Müslümanların yaşadıkları mahalleler, hane sayısı ve onların senelk gelr ve
gderler ayrı ayrı belrtlmştr. 13.877 numaralı Temettuat defteryle karşılaştırıldığında
1846 tarhl 13.874 numaralı defterde brçok mahalledek hane sayısında artmış olmasına
rağmen toplam hane gelrnn oldukça düştüğü anlaşılmaktadır. O dönemde yaşanan
doğal ve sosyal vakalar dkkate alındığında, gerek nüfustak bu farklılıklar gerek gelr le
gderlerdek bu farkın temel sebeplernn deprem (1835), kuraklık (1845) ve buna bağlı
olarak ortaya çıkan göçler ve fakrlkler olduğunu söylemek mümkündür.

İncelenen dönemde Kayser şehr merkeznde Müslümanların yanı sıra Ermen
ve Rum nüfusu da yaşamaktadır. Her k gayrmüslm mllet çn brçok nüfus defter
ncelenmş, bu defterlerden mahallerdek Rum ve Ermenlern farklı tarhlerdek hane
sayıları le erkek nüfusları tespt edlmştr. Ermenlern yaşadığı mahalleler, nüfusları
ve hane sayıları; 1990, 1991, 2029 ve 2050 numaralı ve Rumların yaşadığı mahalleler,
hane sayıları ve erkek nüfusu da 1993, 2032 ve 2050 numaralı nüfus defterlernden tespt
edlerek yazılmıştır. Ayrıca 13.875 numaralı temettuat defternden Rum mlletnn 1834
yılındak gelrn tespt etmek mümkün olmuştur.

10 BOA. C. DH. 261/13023. [8 Recep 1267/9 Mayıs 1851].
11 Kadr Özdamarlar, “Eğtm”, Kayser Ansklopeds, Kayser Büyükşehr Beledyes Kültür Yayınları,
Kayser 2010, II, 100.
12 Koçak, 68.

99