Page 101 - kayseri-sehri

N¸Ódz Ô´ ݳ°Ü½
Seraskerlik’ten Kayseri Kaymakamlığı’na Nüfus Sayımı İle İlgili Tahrirat
1848 yılında Kayser’de nüfus sayım şlemler bttkten sonra, askerlk çağına gelmş
olanlar, celp tezkeres gönderlerek askere alınmaktaydı. Ntekm Mralay Mehmed Bey’n
yapmış olduğu sayım şlemler sonucu askerlk çağına gelmş olanlar tespt edlmşt.
Sayım şlemlernn y br şeklde cra edldğ Seraskerlğe gönderdğ mazbatadan
anlaşılmaktadır. Kayser’de yapılan nüfus sayımı sonucu smne “kura– şer’yye” sabet
eden ve askere alınmak üzere br merkezde toplatılan neferlern br kısmı yola çıkmadan,
bazılarının da yola çıktıktan sonra frar ettkler, az br kısmının da İstanbul’a ulaştıkları
tespt edlmştr. İsmne kura sabet edp askere gelmeyen frarlern derhal yakalanarak
Dersaadet’e gönderlmes hususunda Kayser Kaymakamlığı’na yazı gönderlmştr. Yne
22
sayım sırasında oğullarını saklayan Mrağazâde Sadık’a Mecls– Vâlâ tarafından 6 aylık
haps cezası verlmştr. Konuyla lgl 28 Temmuz 1848 tarhnde Bozok Mutasarrıfı
23
İbrahm Sad’n Kayser mutasarrıfına gönderdğ tahrratta; Mralay Mehmed Bey’n
Kayser Sancağı’nda yapacağı “tahrr– nüfus ve kurÚa–ı şer’yyenn” yerne getrlmes
ve bakaya neferlernn yakalanarak yerne teslm çn gereken yardımın yapılması talep
edlmştr. 25 Ağustos 1848’de Kayser’den Seraskere gönderlen yazıda, Kayser’dek
24
nüfus sayımı le kura– şer’yyenn tamamlandığı ve halkın bu şle uğraşan Kapıcıbaşı
Hacı Ahmed Bey’den hoşnut olduğu belrtlyordu. 25

Seyyahlara Göre Kayseri Nüfusu
XIX. yüzyılda Kayser nüfusu le lgl blglere, Nüfus Defterler ve Temettuat Defter-
lernn dışında o dönemde Kayser’y zyaret eden seyyahların verdkler blglerden de
ulaşmak mümkündür. 1834–35 yıllarında Kayser’y zyaret eden seyyah Charles Texıer
kentn Kayser’nn demografk yapısı le lgl brtakım blgler vermştr. Texıer; Kayser
nüfusunu kentte bulunduğu sırada yapılan nüfus sayımına dayandırmıştır. Bu nüfus
sayımında hane sayısı kaydedlmştr. Buna göre kente 10.000 Türk hanes, 1.501 Ermen
hanes ve 401 Rum hanes olmak üzere toplam 11.900 hane bulunmaktaydı. Seyyah Texıer,
hane sayısından yola çıkaraktan 1835 yılında Kayser şehr nüfusunun toplam 60.000
olduğunu ler sürmektedr. 1839 yılında Kayser’ye uğrayan Seyyah Wllam Francs
Answorth se Kayser şehr nüfusu hakkında şu blgler vermektedr: Şehrn çndek
Ermen nüfusun Rum nüfusun dört katı ve şehrn çevres le köylerdek durumun da
tam ters olduğunu ve şehrn çnde 12.176 Müslüman, 5.200 Ermen ve 1100 Rum’un

22 BOA. A. MKT. 147/84. [21 Temmuz 1848/19 Şaban 1264].
23 BOA. A. MKT. MVL. 9A/80. [10 Ağustos 1848/10 Ramazan 1264].
24 BOA. A. MKT. 141/94. [28 Temmuz 1848/26 Şaban 1264].
25 BOA. A. MKT. 144/99. [25 Ramazan 1264/25 Ağustos 1848].

101