Page 23 - kayseri_mihraplari

G IRIŞ | K A YSERI ’ NIN TARIHÇESI

Mustafa Denktaş; İncesu’da Türk Devri Anıtları, Pınarba- Kayseri, VIII. yüzyıldan itibaren bütün Şarki Anadolu ve
15
23
16
şı’ndaki Türk Eserleri, İncesu Merzifonlu Mustafa Paşa İç Anadolu şehirleri gibi, Arapların saldırılarına uğramış;
18
17
Külliyesi, Pınarbaşı Uzun Yayla’daki Ahşap Direkli Camiler İstanbul üzerine sefere giden İslam orduları Kayseri’den geç-
ve Büyük Bürüngüz Köyü’ndeki Türk Anıtları adlı makale- mişlerdir. Kayseri’nin Türk hakimiyetine ne zaman geçtiği
24
19
lerinde mihraplar hakkında kısa bilgiler vermiştir. kesinlik kazanmamış olmakla beraber, 1067 tarihinde geçici
olarak Büyük Selçuklu kuvvetlerince fethedildiği; Malazgirt
25
S. Topçu’nun Develi’de Türk Eserleri adlı yüksek lisans tezinde Savaşından sonrada 1075 tarihleri cıvarında Danişmendli’ler
20
ilçe merkezinde bulunan mihrapların tespiti konusunda tarafından ikinci kez fethedilerek, ebedi Türk yurdu haline
yararlandığımız kaynaklar grubundadır. geldiği bilinmektedir. 1097’de Kayseri ve çevresi Haçlıların
26
saldırısına uğramış, daha sonra Haçlıları Selçuklularla beraber
yenilgiye uğratan Danişmedlilerin hakimiyetine girmiştir. 27
KAYSERI’NIN TARIHÇESI
Kayseri şehri 1169 yılında Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan
Kayseri ve çevresi İç Anadolu Bölgesi’nin en eski yerleşim tarafından Danişmendlilerden alınıp Selçuklu ülkesine dahil
28
merkezlerinden biridir. Tarihi M.Ö. IV. bin yıllarına kadar edilmiştir. II. Kılıçarslan 1188 tarihinde ülkeyi 11 oğlu ara-
21
uzanmaktadır. Tarihi çağlarda adı “Mazaka” olarak bilinen sında paylaştırınca Kayseri ve çevresi, oğullarından Nureddin
şehre, Kapadokya Krallığı Dönemi’nde “Osebra”, Romalılar Sultan Şah’ın hissesine düşmüştür. 29
devrinde “Kaeseraea (Kayserya)” denilmiştir. Arapların
“Kaysâriyya” olarak telaffuz ettikleri şehrin ismine Türkler Kayseri, 1243 Kösedağ Savaşına kadar Selçuklu Devleti’nin
de “Kayseri” demiştir. 22 başına geçen I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1205-1211); I. İzzeddin
Keykavus (1211-1220); I. Alaeddin Keykubat (1220-1237); II.
Tarihte, Türklerden önce Kayseri’ye sırasıyla Asurluların, Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246) dönemlerinde ve özellikle 23
Hititlerin, Friglerin, Romalıların, Medlerin, Perslerin, ve I. Alaeddin Keykubat zamanında altın çağını yaşamış, önemli
Sasanilerin hakim olduğu bilinmektedir. Daha sonra Kay- bir ticaret ve kültür merkezi haline gelmiştir. 1243 Kösedağ
30
seri’ye sırasıyla, Selçuklular, Eretnalılar, Kadı Burhaneddin Savaşı’ndan sonra Moğolların işgaline direnen Kayseri’ nin
31
Ahmet, Karamanoğulları, Dulkadiroğulları ve Osmanlı’lar her tarafı yakılıp yıkılmıştır. Bu tarihten Selçuklu Devleti’nin
hakim olmuşlardır. yıkılışına kadar, Kayseri pek çok tarihi olaya sahne olmuş;
1277 tarihinde Memluk Sultanı Baybars Kayseri’de Selçuklu

23 M. Streck “Kayseri”, İ.A., C. VI. İstanbul, 1967, s. 484- 492; Halit Erki-
letlioğlu, Kayseri Tarihi, Kayseri, 1993, s. 43.
15 M. Denktaş, “İncesu’daki Türk Devri Anıtları”, Sanatsal Mozaik (Nisan 24 H. E. Eldem, a.g.e., s. 26.
Özel Sayısı), İstanbul, 2000, s. 72-81. 25 O. Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, İstanbul, 1984, s. 20;
16 M. Denktaş, Pınarbaşı’daki Türk Eserleri” Sanatsal Mozaik (Nisan Özel Mehmed Altay Köymen, Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara, 1982, s. 260.
Sayısı), İstanbul, 2000, s. 82-89. 26 K. Göde, a.g.e., s. 26.
17 M. Denktaş, “İncesu Merzifonlu Mustafa Paşa Külliyesi” Vakıflar Dergisi, 27 A. Özaydın, “Danişmendliler” Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi,
S: 26, Ankara, 1997 s. 193-224. C. VIII, İstanbul, 1989, s. 124; M. A. Köymen, a.g.e., s. 288- 289; Kemal
18 M. Denktaş, “Pınarbaşı Uzun Yayladaki Ahşap Direkli Camiler”, Erciyes Göde, a.g.e., s. 6.
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kayseri, 2004/1, S. 16, s. 54. 28 O. Turan, a.g.e., s. 203; C. Alptekin, “Türkiye Selçukluları”, Doğuştan
19 M. Denktaş, “Kayseri Büyük Bürüngüz Köyü Türk Eserleri”, Vakıflar Günümüze Büyük İslam Tarihi, C. VIII, s. 249; K. Göde, a.g.e., s. 7; H.
Dergisi, S. 27, Ankara, 1998 s. 161-190. Erkiletlioğlu, Kayseri Tarihi, s. 78.
20 S. Topçu, Develi’de Türk Eserleri, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler 29 H. E. Eldem, a.g.e., s. 24; O. Turan, a.g.e., s. 217; C. Alptekin, “Türkiye
Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Selçukluları”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, C. VIII, İstanbul,
Tezi, Kayseri, 2005. 1989, s. 257.
21 T. Özgüç, Kültepe Kazısı, 1948, Ankara, 1953, s. 8. 30 K. Göde, a.g.e., s. 7-8.
22 K. Göde, Tarih İçinde Kayseri, Kayseri, 1991, s. 4. 31 O. Turan, a.g.e., s. 441; Halil Edhem, a.g.e., s. 104- 105.