Page 245 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kayseri’de Ticaret ve Sanayi
1950’lerin uygun ortamında, küçük ve orta boy girişimciler daha çok dayanıklı
tüketim malları üretimine yönelmiş; girişimciler ellerindeki tezgâh ya da makineleri
küçük değişikliklerle, değişik ürünleri üretebilecek biçime dönüştürmüşlerdi. 60’lı
yılların sonu ve 70’li yılların başından itibaren imalat sanayinin çeşitlendiğini, nitelik
kazandığını, ölçeklerinin büyüdüğünü, fabrikasyon üretime geçildiğini ve çoğunun
kurumsal kimlik kazanmaya başladığını görmekteyiz. Bu yıllardan önce ağırlıklı olarak
iplik/dokuma, döküm, bakır mutfak eşyaları, gıda, şeker, mermer gibi ürünleri üretil-
mekteydi. Tabii, bir elin parmakları kadarını çıkın, çoğunun, küçük sanayi sitelerinde
üretim yapan atölyelerin büyük ölçeklisi olmaktan öteye geçmediğini görmekteyiz,
o yıllarda… Bunların ölçeklerinin büyümesi, 1980’ler ve sonrasına rastlar. OSB’ler ve
Serbest Bölge ile “fabrika” diyebileceğimiz niteliğe dönüşür.
1950-1980 arasında kurulan küçük ölçekli tesislerin büyük bir bölümü, Eski Sanayi’de
küçük atölye sahibi bir kısmı Sanat Okulu mezunu, çoğunluğu “alaylı” ustalar tarafın-
dan kuruldu. Aralarında, yüksek okul mezunu çok azdı. “Organize Sanayi Bölgeleri”
olmadığı için, şehir içinde ve dışında gelişigüzel yerlerde kuruluyordu. Tamamına yakı-
nının inşaat ruhsatı falan da yoktu. Buna rağmen, döneminin Elektrik Şirketi yönetimi
elektrik veriyordu, bunlara.

Kuruluş yerleri de genellikle Çevreyolu Argıncık tarafı, Kumarlı ve İstanbul Caddesi
Ambar mevkiindeydi. İlklerden anımsaya bildiklerimi, yine anımsayabildiğim kurucuları
ile sıralamak istiyorum. Hemen belirteyim, çoğu Sivas yolu Kumarlı mevkiinde bulunan
bu tesislerin çok azı günümüze gelebildi. 2000’li yıllarda bu yerler imara açıldı ve yine
çoğu Organize Sanayi Bölgelerine taşındı.
Kayseri sanayine öncülük eden firmaları, hatırlayabildiğimiz kadarıyla vermeye
çalışacağım: Reşadiye Beldesi’nde (Talas) 1929 yılında kurulan ve 1932 yılında üretime
geçen ve pamuklu mensucat üreten Erciyes İplik ve Bez Fabrikası Ltd. Şirketini de ilave
edebiliriz. Kurucuları Küçükdeveci ve İstanbulluoğlu aileleri. Rivayet olunur ki; bir
gün merhum Hacı Ömer Sabancı, hemşerilerini uyarmış, “fabrikanız burada durduğu
sürece, bir gün kapısına kilit vurursunuz, haberiniz olsun!” demiş. Nitekim bu tesis, şu
anda faal değil.Ayrıca; Katartaş ailesi tarafından, 1948 yılında kurulan Güven Katlı İplik
ve Boya Fabrikası’nı da ilkler arasına katabiliriz. Bu fabrikada üretilen, “KEDİLİ” marka
dikiş, nakış, dantel, yorgan ipliği, “Hakiki Türk Malı” sloganı ile pazarda yerini almıştı.
Bugün bulunmayan bu fabrikanın yerine, ailenin çocukları, farklı isimler altında ve
tekstil dahil çeşitli sanayi kuruluşlarını yönetmekteler.

Bakır mutfak ve ev eşyası imal edenlerin ihtiyaçlarını karşılamak için 1942 yılında bir
bakır haddehanesinin kurulduğunu görüyoruz. Ramazanoğlu ailesi tarafından kurulan
bu tesis, “Maraşlının Bakır Fabrikası/ Maraşlının Haddehanesi” olarak da anılırdı. Yeri,

245