Page 244 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kadir Dayıoğlu
Yine tabii, tüm bu süreçlerde “yönetenler” ya da “kurucuların” sanayi deneyimi yoktu,
bir anlamda “sanayici” değildiler. Sanayicilik, ticaretten yani “Al-sat-kazan”dan başka
bir şeydi. Sanayi ve sanayiciliğin meşakkatli, sabır isteyen, uzun bir süreç olduğunu
bilmiyorlardı, sadece kâr peşindeydiler. Neticede “tüccarlıkla”, “sanayiciliği” karıştırdılar.

Sonuçta; ellerinde tahta bavullarla gurbete giden ve orada, çok zor şartlarda elde
ettikleri tasarruflarını, yanlarında “hatırlı hemşerileri”, ellerinde çantaları ile ayaklarına
kadar gelen, çoğunun adını dahi bilmedikleri, heyetlere teslim ettiler. Aldıkları sadece,
“alındı makbuzu” idi. Bu suretle, milyarlarca dolarlık iç ve dış tasarruf ya “buhar” oldu
ya da “iş bilenlerin” mülkiyetine geçti.
Sermaye piyasası oluşmamış, borsası oturmamış, yasal altyapısı olmayan, suistimale
açık bu deneyimin faturası çok ağır oldu. Oysa, “sanayi ve ticari” mülkiyete ortaklık
“borsa” üzerinden olurmuş. Toplum bunu yeni yeni öğrenmeye başladı ama sonuç çok
acı, “umutları” yok oldu. Daha sonraki yıllarda, zaten kıt olan yurtiçi tasarruflar, sanayi
mülkiyete yönlenmede ürkek davrandı. Diğer, “yatırım araçlarına” yöneldi. Kayseri.
Kayseri’de de 1970 sonrası halka açık ya da çok ortaklı şirketlerin çoğalmaya başla-
dığını, “Gurbetçilerin” yoğun bir biçimde sanayi mülkiyete ortak olduklarını görmek-
teyiz. Sözgelimi çok ortaklı ve özellikle çok sayıda “Gurbetçinin” ortak olduğu Lüks
Kadife, 1970 yılında kuruldu. Perdelik, döşemelik ve elbiselik kadife kumaş üreten bu
tesis daha sonra Birlik Mensucat Grubu bünyesinde yine çok ortaklı olarak üretimine
devam etti. Bugün ise, kapatıldı, kiraya verildi, yerine AVM yapıldı. AVM, uluslararası
“Metro Grubu”na ait.
Garipçe Köylüleri tarafından bir kooperatif olarak kurulan, bir ara TARGID tarafından
işletilen ve bugün kapalı olan GARİPSU; tesisi kalmayan ve isimi günümüzde GÜLSAN
tarafından devam ettirilen MEYSU, kapanan MEYBUZ, ATLAS HALI, kapanan SERMEST HALI,
kapanan Kayseri Tekstil, ÇİNKOM’a dönüşen ÇİNKUR, Kayseri Yem Sanayi, Tomarza’da
kurulan ve yine çok önceleri kapanan PANTER Plastik, Bünyan’da Özden Gıda. Halen
faal olan, Mustafa Karaslan ve arkadaşları tarafından çok ortaklı olarak, Kalaba-Topaklı
arasında kurulan ve günümüzde ”Kayserililer” dışındaki ortaklarca işletilen, fabrikasyon
torba kireç vs. üreten, Kireç ve Tuğla Sanayi A.Ş 1970’lerin, “Halka açık” önemli girişimleri.
60’lı, 70’li ve 1980’li yılların önemli halka açık ya da çok ortaklı ya da halka açık
olmayan kuruluşlarının önde gelenlerden bir kaç tanesini saydık. Elbette tamamı değil,
elbette unuttuklarımız var. Yanlış yapmamaya özen gösterdik. Baştan beri söylediğimiz
gibi, amacımız firma ya da sektör “rehberi” yapmak değil. Amacımız Kayseri’nin ticaret
ve sanayi hafızasına, kırıntı da olsa bazı bilgiler bırakmaktır.

244