Page 328 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

lara meyletmemeleri, eğitim ve ahlaka yönelmeleri gibi konularda yardımcı
oldular. Bu tarihlerde Kapadokya’da Hristiyanlık için önemli anıtlar, kiliseler
ve manastırlar yaptırıldı.

Ancak Kappadokia bölgesi Bizans’ın hâkim olduğu uzun yıllar içinde mer-
kezin debdebe ve zenginliğinden uzak kaldı. Halk yoksulluk ve cehaletten
kurtulamadı. Çağın eğitimini verebilecek okullar açılamadı. Kappadokia-
lıların dilleri de başkentteki soylulara göre kaba ve basit görülüyordu. Bu
sebeplerle Kappadokia’nın Hristiyan dünyasındaki teolojik etkisi zamanla
azalmış oldu.

2-Krikor (Grigor) Lusavoriç
(MS 288-301)

Kayseri’de büyüyen ve burada eğitim görerek evlenen Krikor Lusavoriç,
Gregoryen Mezhebi’ni kurucusu ve Ermeni Kilisesi hiyerarşisinin tarihteki
ilk episkoposu olarak başpiskopos Gevontinos tarafından takdis edilmiştir.
MS 288-301 yıllarında kurulmuş bulunan Gregoryen Mezhebinin kuruluş
yeri olan Kayseri’de halen mevcut bulunan tek faal kilise “Surp Krikor
Lusavoriç” adını taşımaktadır.

Hristiyan destan inanışına göre Lusavoriç, İran menşeli Parth prensesle-
rinden Anak Bartev’in oğlu olarak Ermenistan’ın başkenti Vağatşabat’ta
doğdu. Babası sarayda siyasi mücadeleler sırasında Kral Khosrov’u (MS
238-252), öldürünce rakipleri de Anak ve ailesini siyasi sebeplerle öldürttüler
fakat yalnız Krikor Lusavoriç sağ kaldı ve Kayseri’ye kaçırıldı.
Hristiyan inancını benimsemiş Sofya isimli bir analık onu Kayseri’de
yetiştirdi. O dönemde Kayseri, etkili bir Hristiyanlık merkezi idi ve bura-
daki Grek-Hristiyan kültürü özellikle komşu Ermeni cemaati üzerinde
etkili olmaktaydı . Bu yolda eğitimini tamamlayan Lusavoriç, Kayseri’den
12
çıkıp ülkesine giderek burada İncil yolunu yaymaya başladı. Bu tarihlerde
Ermenistan halkının dini, bir yanda Ermeni–Frig unsurlarının ve belki
Urartu kalıntılarının, diğer yandan İran panteonundan alınma unsurlardan
ve inanışlardan oluşuyordu.

12 Grousset Rene, Başlangıcından 1071’e Ermenilerin Tarihi, İstanbul, 2005. s. 118

328