Page 66 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ HAL / 57 [1017]

Oyunu, Fotoğrafçı Oyunu, Gözlemeci sevinci, bir üzüntüyü ifade eden; kökeni
Oyunu, Hamam Oyunu, Çifte Hamam- din ve büyü ile ilgili (majik ve kültik)
lar Oyunu, Kâğıthane Sefası Oyunu, olan; müzikli (bir müzik aleti eşliğinde
Mahalle Baskını Oyunu, Mandıra Oyu- veya müzik aleti olmaksızın el, ayak gibi
nu, Pazarcılar Oyunu, Tireli Oyunu, organlarla tempo tutarak) olarak tek kişi
Sandıklı Oyunu ve Ödüllü Oyunu’dur. veya gruplar halinde icra edilen; ölçülü
ve düzenli hareketlerdir.” Özellikle dü-
Meddah’ta Kayserili Tipi ğünlerde ve şenliklerde oynanan halk o-
Taklide dayalı tek kişilik tiyatro gösterisi yunlarının merkez dışında halay tarzında,
olarak kabul edilen meddah, sanatını merkezde ise oyun havaları ile karşılıklı
“meddah hikâyeleri” adı verilen anlatılar tarzda oynandığını görüyoruz.
etrafında icra etmiştir. Toplum yaşamın- Şehir merkezinden dışarıya çıkıldıkça, ilk
da yer alan etnik unsurlar ve taşralı tipler olarak Talas*, Mimarsinan, Ağırnas*, Ko-
de bu hikâyelerde yerlerini almıştır. çağız (Kuşcağız), Güzelköy, Kayabağ,
Hikâyelerde Kayserili, her durumdan Örencik, Kuruköprü gibi merkez ilçe,
kendisi için bir çıkar sağlamaya çalışan, kasaba ve köylerde halk oyunlarına rast-
kurnaz bir tip olarak gösterilir. lıyoruz. Özellikle Avşar boylarının* ve
Kaynakça: Reşat Oğuz, Karagöz’de Halk Hi- sonradan yerleşen Muhacirlerin yoğun
kâyeleri ve Halk Türküleri, Erciyes Matbaası, olduğu Pınarbaşı*, Tomarza* ve Sarız* il-
Kayseri 1946, s. 10-14; Haldun Taner, Metin çelerinde halk oyunları en zengin bir bi-
And, Özdemir Nutku, Tiyatro Terimleri Sözlü-
ğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1966, s. çimde halen devam etmektedir. Oğuzla-
57; Nihal Türkmen, Orta Oyunu, Millî Eğitim rın; Büğdüz, Kınık, Yüreğir, Bayındır,
Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1971, s. 22, 45-46; Bayat, Avşar gibi boylara mensup halkın
Muhittin Sevilen, Karagöz, Kültür ve Turizm yerleşik olduğu Akkışla*, Bünyan* ve Za-
Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986; Nail Tan, mantı köylerinde halk oyunları günü-
“Halk Mizahımızda ‘Kayserili Tipi’”, Erciyes, S
154, Eylül 1990, s. 21-24; Uğur Göktaş, “Türk müzde halen oynanmasına rağmen, Bün-
Gölge Oyunu Tasvirleri, Kişileri: Asıl Kişiler ve yan merkezde çok zengin olan oyunlar
Kadınlar”, Karagöz Kitabı, (hzl. Sevengül Sön- unutulmaya yüz tutmuştur. Diğer ilçelere
mez), Kitabevi, İstanbul 2000, s. 66-86; Hüsa- göre çok farklı bir müziğe ve oyun sitiline
mettin Bozok, “Sosyal Bakımdan Karagöz”, Ka- sahip olan “Sinsin”, “Omuz Halayı”,
ragöz Kitabı, (hzl. Sevengül Sönmez), Kitabevi, “Sıktırma Halayı”, “Bünyan Halayı”, “Ka-
İstanbul 2000, s. 138-142; Erhan Çapraz, “Gül-
mece Kuramlarına Göre Kayseri Fıkralarının ranfilim Burçta Burçta” ve “Ayşe’m”
Yorumu”, Erciyes, S 319, Temmuz 2004, s. 29- Bünyan oyunlarından bazılarıdır. Sarıoğ-
32; “Mizah”, Vikipedi, http://tr.wikipedia.org/ lan*, Felahiye* ve Akkışla’nın* bir kısım
wiki/Mizah (15.06.2012); “İncili Çavuş”, Vikipe- köylerinde yerleşik bulunan Çapanlı,
di, http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ncili_% Dündar, Eymür, Karkın, Salur, Döğer,
C3%87avu%C5%9F (15.06.2012).
ERHAN ÇAPRAZ Koyunabdal, Bektaş, Okçu, Karaözü,
Cuşlu gibi birçok Türkmen boylarındaki
HALK OYUNLARI oyunlar, daha çok Sivas yöresindeki o-
Bütün Türkiye’de olduğu gibi Kayseri’de yunlara benzer oynanmaktadır. Günü-
de, Türk folklorunun önemli elemanla- müzde Develi*, Yahyalı* ve Yeşilhisar*
rından biri olan ve yöresel kostümlerle yörelerinde çok fazla halk oyunu çeşidi
yöresel tarzda oynanan halk oyunlarının görülmemekle birlikte, yapılacak olan a-
olduğu bilinmektedir. Kayseri’de oyna- raştırmalarda, bu yörelerde bu oyunlar-
nan halk oyunlarının diğer yörelerdeki dan başka birçok halk oyununun da orta-
oyunlar kadar zengin olmasına rağmen ya çıkacağı ihtimal dâhilindedir.
şimdiye kadar tam manasıyla ortaya çı- Oyunlar oynanış biçimlerine göre tekli,
kartılamadığı da ortadadır. ikili ve toplu olmak üzere üç şekilde oy-
Türk folklorunda önemli bir yere sahip nanır. Kayseri’de oyunları; kadın oyunla-
olan halk oyunları, “Ait olduğu toplumun rı, erkek oyunları ve kadın erkek karışık
kültür değerlerini yansıtan; bir olayı, bir oynanan oyunlar olmak üzere sıralamak