Page 377 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1808] 368 / MEL KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

daha özenle ele alındığı açıktır.
Eser tuğla malzemenin verdiği imkânlar
kullanılarak tuğlaların değişik tarzda
dizilmesiyle elde edilen kompozisyonlar-
la süslenmiştir. Tezyinat hem içte hem de
dışta tatbik olunmuştur. Ancak dış cep-
helerin daha ehemmiyetle ele alındıkları
açıktır. Melik Gazi Türbesi hem form
hem de tezyinatı bakımından Meraga’da-
ki Künbed-i Surh’un (542/1147-1148) daha
Melik Gazi Türbesi üst kat
planı (çizim: H. Önkal) sade bir örneğidir.
Melik Gazi Türbesi’nde taş ve tuğla bir-
likte kullanılmış olmakla beraber taş
sadece kaidede, tuğla ise hâkim malzeme
olarak tüm yapıda kullanılmıştır.
Melik Gazi Türbesi Anadolu’da bütünüyle Anadolu’da bütünüyle tuğla malzemenin
tuğla malzemenin kullanıldığı sayılı kullanıldığı sayılı türbelerden biri de
türbelerden biridir (C. Arslan).
Melik Gazi Türbesi olmaktadır.
Melik Gazi Türbesi planı, tezyinatı, mal-
dört basamaklı merdivenli bir kapıdan
kare planlı üst kat salonuna girilir. Eser zemesi ve ölçüleri ile Büyük Selçuklula-
içte tromplar bölgesine kadar kireçle rın hatırasını Anadolu’da yaşatan “İran’a
sıvalı olup duvarlar ayrıca zeminden yak- has biçimlerin” ağır bastığı zarif ve nadi-
laşık iki metre yüksekliğe kadar ahşap de bir eserdir.
levhalarla kaplanmıştır. Türbeye ait herhangi bir kitabe mevcut
Bu ahşap kaplama üzerine geniş bir değildir. Eserin Danişmendlilerden
Melik Gazi Türbesi alt kat Melik Gazi’ye atfen inşa edilmiş olması
planı (çizim: H. Önkal) kuşak, türbeyi dört yandan çevreler. Kare
veya dikdörtgen panolara bölünmüş bu ve Anadolu’daki Kemah Mengücek Gazi
kuşak üzerinde çiçek, vazo, saat gibi
değişik motifler ile Ayete’l-Kürsî yer
almaktadır. Gerek yazı gerekse motifler
basit karakterdedir.
Kubbe, tuğladan balıksırtı tarzında örül-
müştür. Türbe ana eksenler üzerinde ve
yüksekte açılmış dikdörtgen şekilli ve
içten dışa doğru daralan dört mazgal
penceresi ile aydınlanır. Zemini ahşap
döşeme olan eserin üst katında ahşap altı
sanduka yan yana uzanmaktadır.
Alt (cenazelik) katı dört kollu haçvari bir
planla düzenlenmiştir. Kollar sivri
kemerli birer beşik tonozla örtülmüş,
ortadaki kare mekân ise çapraz tonozla
kapatılmıştır. Tonozlar ve duvarların iç
cidarları tamamıyla tuğla örgüdür. Cena-
zelik bölümü doğu ve batı duvarlarında
açılan ve içten dışa doğru küçülen iki
mazgal pencere ile aydınlatılmıştır.
Zemini toprak olan cenazelikte Melik
Gazi’nin olduğu söylenen bir mumya yer
almaktadır.
Melik Gazi Türbesi A-A kesiti
ölçek 1/100 İçte sıva üzerine sonradan yapılmış boya- Melik Gazi Türbesi giriş (güney) yüzü
(çizim: O. C. Tuncer) lı nakışlar olmakla birlikte dış cephelerin (çizim: O. C. Tuncer)