Page 378 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ MEL / 369 [1809]

Melik Gazi Türbesinin tromplu iç kubbesi
(C. Arslan)

Türbesi (XII. asır sonu XIII. asır başı)
Niksar, Kırkkızlar Türbesi (XII. asır ilk
çeyreği) gibi örneklerle benzerliği dikka- Melik Gazi Türbesi’nin iç görünümü (C. Arslan)
te alınarak XII. y.y. sonlarında inşa edil-
miş olduğu söylenebilir. edip idare binaları yaptıran Mehmed
Gazi, yıkılmış eski Roma mabetlerinden
Kaynakça: M. Oluş Arık, “Başlangıç Devri Ana-
dolu Türk Mimari Tezyinatının Karakteri”, taşıttığı sütun ve sütun başlıkları ile şeh-
Malazgirt Armağanı, Ankara 1972, s. 176; rin ilk büyük mabedi olan Cami-i Kebir*’i
Ömür Bakırer, “Anadolu Selçuklularında Tuğla (Ulu Camii) ve önündeki medresesini
İşçiliği”, Malazgirt Armağanı, Ankara 1972, s. inşa ettirmiştir.
19; Tahsin Özgüç, Mahmut Akok, “Melik Gazi 1135’te kendisine karşı harekete geçen
Türbesi ve Kalesi”, Belleten, C. XVIII, S. 69-72, kardeşlerinden Yağan’ı bertaraf etti,
Ankara 1954, s. 332-333; Hakkı Önkal, Anadolu
Selçuklu Türbeleri, Ankara 1996; Orhan Cezmi Aynüddevle’yi de Malatya’ya kaçırttı.
Tuncer, Anadolu Kümbetleri, C. I, Ankara Bizans İmparatoru Yuannis’in Anadolu’-
1986. ya yaptığı seferi, Anadolu Selçuklu Sulta-
CELİL ARSLAN nı I. Mesud’la anlaşarak karşılayan Melik
Mehmed, 1136 yılında Maraş bölgesine
MELİK MEHMED GAZİ girdi ve Haçlıların elindeki köyleri ve
Kayseri’yi idare merkezi yapan Daniş- Göksun’u ele geçirdi. Güneydoğudaki
mendliler*’in üçüncü hükümdarı (? – Haçlılar, Bizans İmparatorunu yardıma
Kayseri, 6 Aralık 1143). çağırdılar. İmparator büyük bir ordu ile
Babası, devrinde Anadolu’nun en büyük Adana bölgesine geldi ve burada bir
hükümdarı olan Danişmendlilerin ikinci kısmı Ermenilere ait birçok şehir ve kasa-
meliki olup mezarı Kayseri’nin Pınarba- bayı ele geçirip Haçlı kontlarını kabul
şı* ilçesinin Melikgazi köyünde (mahalle) etti, sonra İstanbul’a döndü. Melik Meh-
bulunan Emir Gazi*’dir. Hayatı Bizans, med ise bu arada kardeşi Aynüddevle ile
Haçlılar ve Ermenilerle mücadele ile geç- uğraşıyordu. Nihayet Aynüddevle onun
tikten sonra 1134 yılında vefat edince baskısından kaçıp Haçlılar’a sığındı.
geride Mehmed (Muhammed), Yağıba- Melik Mehmed bundan sonra Keban,
san, Yağan ve Aynüddevle isimli dört Feke ve Kızıldağ Kalelerini Hristiyanlar-
oğlu kalmıştı. Bunlardan büyük oğul dan aldı (1139). 1141 yılında Bizanslıların
Melik Mehmed Gazi yerine geçmişse de geri aldıkları Karadeniz sahilindeki böl-
diğer kardeşleri ülkenin çeşitli bölgele- geleri fethetti ve buradan süratle güneye,
rinde idarede bulunuyorlardı. Babası gibi Elbistan bölgesine dönerek buradaki
hayatını İslam düşmanları ile mücadele Haçlı saldırılarını önledi.
ile geçiren Mehmed Gazi çok dindar Bizans İmparatoru, Melik Mehmed ve
olup devleti bu şekilde idare ediyor ve Sultan Mesud’un kendi bölgelerine yap-
şarabı yasaklıyordu. Kendisine merkez mış olduğu akınları önlemek üzere büyük
olarak seçtiği Kayseri’nin surlarını imar bir ordu ile tekrar sefere çıkıp Daniş-