Page 380 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ MEL / 371 [1811]

Kayseri’nin Yazır köyünün, Zaviyecik MELİK MEHMED GAZİ MEDRESESİ VE
mezrasının gelirlerinin vakfedildiği kayde- TÜRBESİ
dilmiştir. Yine 1500 tarihli tahrirde “Vakf-ı Surların içinde, Cami-i Kebir*’in güney
Medrese-i Melik Mehmed Gazi” başlığı duvarına bitişik olarak inşa edilen yapı
altında kaydedilen medresenin vakıf tahri- Kayseri’nin en eski medreselerinden biri-
rinde Kayseri’de Germir köyünün (şimdi siydi. 1966 yılında belediye tarafından
merkez Melikgazi ilçesi mahallesi), Dibek yıktırılmıştır. Bugün yapının bulunduğu
(Derevenk?) köyünün ve bir değirmenin, yerde medresenin içinde bir bölüm olan
1584 tarihli kayıtta da yine Germir ve türbenin bir kısmı ve 1995 yılında beledi-
Dibek köylerinin gelirlerinin vakfedildiği ye ile cami derneği tarafından yaptırılan
kayıtlıdır. şadırvan, tuvalet ve kalorifer dairesi
Mehmed Gazi’nin medrese içindeki tür- bulunmaktadır.
besi için yapmış olduğu vakfa ait 1500 Danişmentli Beyliği’ne ait olan Cami-i
tarihli vakıf kaydında Argıncık köyünün Kebir ile birlikte külliye hâlinde kaba
(şimdi merkez Kocasinan ilçesinde yonu taştan inşa edilen yapı, eski fotoğ-
mahalle) Talas yolu üzerinde şehir sını- raflarına göre açık avlulu ve bir eyvanlı
rında bir arazinin Karahisar’da (Yeşilhi- plan şemasına sahiptir. Medrese yıkılma-
sar*) bir başka arazinin, 1584 tarihli tah- dan önce özel mülkiyete geçmiş ve çev-
rirde de aynı yerlerin gelirlerinin vakfe- resindeki ticari dokuya uygun olarak
dildiği kayıtlıdır. medrese odaları dükkân hâlini almıştır.
XV. yüzyılın başında Kayseri Karamano- Medreseden günümüze sadece kime ait
ğulları* elinde bulunurken burasının vali- olduğu belli olmayan türbe kısmı kalmış-
si, Karamanoğlu hanedanından Şeyh tır. Bu türbenin camiyi inşa ettiren Melik
Çelebi’nin oğlu Sevinç Demir’in naşı da Mehmed Gazi*’ye ait olduğu genel kabul
bu türbeye defnedilmiş, onun için de ayrı görmektedir . Medresenin Cami-i Kebir’i
bir vakıf yapılmıştır. Buna göre “Vakf-ı yaptıran Danişmentli Emiri Melik Meh-
Türbehan-ı Sevinç Temur Oğlanları” ve med Gazi tarafından yaptırıldığı, tarihî
“Vakf-ı Türbe-i Sevinç Demir” başlığı kayıtlardan bilinmektedir . XVI. yüzyıl
altında 1500 ve 1584 tarihli defterlerde, Osmanlı tapu tahrirlerinde, medresenin
Ulupazar’da (Büyük Çarşı) bir tabak vakıfları cami ile birlikte sayılmış ve
(derici) dükkânının gelirinin yine bu tür- Melik Mehmed Gazi tarafından inşa etti-
beye türbehanlık ve türbedarlık için vak- rildiği de deftere ayrıca kaydedilmiştir .
fedildiği kayıtlıdır.
Kayseri’nin merkez Melikgazi ilçesine,
burada otuz yıl önce ilçe ihdas edilirken
Melik Mehmed Gazi’nin ismi verilmiştir.

Kaynakça: Mükrimin Halil Yinanç, Türkiye
Tarihi Selçuklular Devri, I. Cilt, Yay. Refet
Yinanç, Ankara 2013, s. 248-261; M. H. Yinanç,
“Danişmendliler”, İ.A., C. III, s. 468-479;
Osman Turan, SZT, s. 172-177; Yasemin Demir-
can (Özırmak), Tahrir ve Evkaf Defterlerine
Göre Kayseri Vakıfları, Kayseri 1992, s. 9, 10,
24, 25, 26, 32, 33; Mehmet Çayırdağ, “Kayseri’-
de Kitabelerinden 15 ve 16. Yüzyıllarda Yapıldığı
Anlaşılan İlk Osmanlı Yapıları”, Vakıflar Dergi-
si, S. XIII, s. 531 vd; Çayırdağ Kayseri “Ulu Camii
Ahşap Minberi”, Türk Etnografya Dergisi, S. XV,
s. 55-64; Çayırdağ-M. Eskioğlu, Melikgazi Tür-
besi Rehberi ve Danişmendlilerin Kayseri’de-
ki Eserleri, Kayseri 1987; Çayırdağ, “Daniş-
mendliler”, C. I, s. 419,420; Mehmet Mübarek,
Meskükat-ı Kadime-i İslamiye Katalogu, C.
III, İst. 1318. Melik Mehmed Gazi Medresesi’nin 1966 yılında belediye tarafından yıkılışı
MEHMET ÇAYIRDAĞ (O. Eravşar Arşivi)