Page 135 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[606] 126 / EKO KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

li Dokuma İmalathaneleri, Halı İmalat-
haneleri (4 adet).
Bankalar: Ziraat Bankası şube ve sandık-
ları, Osmanlı Bankası, Milli Anonim Şir-
keti, Bünyan İplik Fabrikası Anonim Şir-
keti.” olarak kaydedilmişti.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında 1926’da ku-
rulan Tayyare Fabrikası* (1950 yılından
itibaren Hava İkmal ve Bakım Merkezi
haline getirildi) ile 1935’te kurulan Kay-
seri Sümerbank Pamuklu Mensucat Fab-
rikası*, Kayseri sanayi ve ticareti için bir
dönüm noktasıdır. Daha sonraki yıllarda
Tayyare Fabrikası (B. Akbaş Arşivi) faaliyete geçen Anatamir Fabrikasını da
kamu yatırımları içinde sayabiliriz. Bu üç
manda çevre köy, kasaba ve şehirlerden kamu kuruluşun özellikle ilk ikisi, Kayse-
tahıl, yün ve yumurta gibi ürünleri Kayse- ri sanayicisi için bir okul oldu. İkinci ku-
ri’de topluyor ve buradan dışarıya satı- şak (1950–1980) sanayicilerin büyük bir
yorlardı. çoğunluğu bu fabrikalardan yetişti. Bu
1921 yılında türünün tek örneği olan İs- sanayi kuruluşlarında çalışmak, kişilere
pirto İmalathanesi açılmış ve Sivas bir ayrıcalık getirmekteydi.
Oteli’nin bir bölümünde faaliyetini sür- Cumhuriyet’le birlikte yapılan demîryol-
dürmüştür. larından* Kayseri-Ankara (1927), Kayse-
Cumhuriyetin İlk Yıllarından Yakın Döneme Kadar ri-Sivas (1930), Kayseri-Ulukışla hatları
Ekonomi: Millî Mücadeleyi kazanan Anka- şehrin iktisadi hayatına yeni bir istikamet
ra Hükümeti’nin çok acil olarak ekono- verdi
miyi yeniden ayağa kaldırması ve bu 1923–1930 döneminde uygulanan “libe-
maksatla yerli sanayinin* geliştirilmesi, ral ekonomi politikaları” sonucunda
ekonomik faaliyetlerde gayrimüslimlerin Kayseri’de önemli üç özel sektör yatırı-
bıraktığı boşluğun doldurulması gereki- mına tanık olmaktayız. Bunlardan birin-
yordu. Ankara Hükümeti’nin sanayi yatı- cisi, 1926’da Türkiye’nin ilk özel şirketi
rımları seçtiği şehirlerden biri de olan Kayseri ve Civarı Elektrik Türk A.Ş.*
Kayseri’dir. 1927 tarihli Başkumandanlık tarafından elektrik üretmek amacıyla ku-
Makamına yazılan bir belgede, Kayseri rulan Bünyan Hidroelektrik Santrali*’dir.
Bünyan-ı Hamidi’ndeki Sarımsaklı Şela- İkinci özel sektör girişimi ise 1924 yılında
leleri civarında askerî fabrikaların tesisi- Bünyan’da kurulan Bünyan Halı İpliği
nin gerekliliği anlatılmaktadır. Fabrikası*’dır. Üçüncü girişim ise, 1932
1924–25 yılına ait Türk Ticaret yılında yerli girişimciler tarafından kuru-
Salnamesi’ne göre; “Şehrin nüfusu lan, günümüzde de faaliyetini sürdür-
250.000’dir. Şehirde 114 mahalle, 10.223 mekte olup modern anlamda Kayseri’de-
hane, 3722 dükkân ve mağaza, 120 fırın, ki ilk un fabrikası özelliğini taşıyan De-
30 han, 11 hamam, 23 çeşme, 1 petrol ğirmencilik İşletmesi* 1938 yılı itibarıyla
deposu, 1 silah deposu, 150 cami ve mes- şehirde yukarda zikredilen modern tesi-
cit, 31 zaviye ve tekke, 7 kilise, 4 büyük sata sahip sanayi kuruluşları olan bez, un,
mektep, 1 belediye bahçesi, 1 hastane, 1 yünlü dokuma fabrikaları dışında
kışla mevcuttu. “Kayseri Milli Anonim 1000’den fazla ufak sanat müessesesi
Şirket”i adlı şirket; hububat, kitre vb. vardı. Çalışan sayısı ise 7000’den fazlay-
ürünleri ihraç, bakkaliye, manifatura gibi dı.
ürünleri de ithal etti.
Fabrikalar: Askerî Mensucat Fabrikası, Kayseri’nin bu dönemde yurtdışına ilk
ihracı, 30 ton yonca tohumu ile Berlin’e
Müstahzarat Fabrikası, Yerli Bez doku-
ma Fabrikası, Un Fabrikası (3 adet), Yer- oldu. Tüccar topladığı malın bir kısmını
içerdeki pazarlara, bir kısmını da İstan-