Page 381 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[852] 372 / GES KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

ken, giderek ülke genelinde hepimizi ilgi- Eyyamüs-Sultanü’l-Muazzam
lendiren kararların doğru alınmasın- Gıyase’d-dünya ve’d-din
da ve uygulanmasında katkıda bulun- Keyhüsrev bin Kılıç Arslan -damet
maktır. Yönetim Kurulu Başkanlığını ittifake- bena
Hamdi Kınaş yürütmektedir. hazâ el-Mâristan
YAYIN KURULU
Vasiyeti ani’l-Meliketi İsmetü’d-dünya
GEVHER NESİBE ve’d-din
Kayseri’de 1205/6 yılında, vasiyet ederek Gevher Nesibe ibneti Kılıç Arslan -
Şifaiye-Gıyasiye (Çifte) Medreseleri isim- arzâkküm-Ul-
li tıp kompleksinin yapımında katkısı Lahi- seneti isneteyn ve sittemie
olan Selçuklu prensesi. Gevher Nesibe
Hatun hakkında tarihî kaynaklarda her-
hangi bir malumat bulunmamaktadır. Anlamı: Kılıç Arslan’ın oğlu Büyük Sul-
Şifaiye-Gıyasiye için Gıyaseddin Key- tan Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında
hüsrev* büyük bir vakıf kurmuş, vakfın -Allah yardımını devamlı eylesin- bu has-
vakfiyesi kaybolmuş olduğu halde, Os- tane (mâristan), Kılıç Arslan’ın kızı İsme-
manlı döneminde XVI. yüzyıl vakıf tah- tüddin Gevher Nesibe Hatun’un vasiyeti
rirlerinde bu vakfa ait kayıtlar bulunmak- üzerine -Allah onlardan razı olsun- altı
tadır. Bu vakıftan ayrı olarak yine 1500 yüz iki (1205/6) yılında bina edildi.
tarihli Osmanlı Tahrir Defterindeki Burada görüleceği üzere Kayseri’ye yap-
“Vakf-ı Türbe-i Neseb Hatun” kaydı Gev- tırılan bu hastane Anadolu Selçuklu sul-
her Nesibe Hatun’a aitse, ki büyük ihti- tanlarından II. Kılıç Arslan’ın (1155-1192)
malle ona aittir, Medrese ve şifahane kızı, Gevher Nesibe Hatun’un vasiyeti
vakfının dışında, yine Kayseri’de Alaad- üzerine kardeşi I. Gıyaseddin Keyhüsrev
din Keykubad’ın zevcesi Hunat Hatun*’da tarafından inşa ettirilmiştir. Kitabede
olduğu gibi türbeye türbedarlık için ayrı “vasiyet” denildiğine göre Gevher Nesibe
bir vakıf yapılmış olduğu anlaşılıyor. Ka- Hatun belli ki bir hastalıktan, herhalde
yıtlara göre eskiden Erkilet* yakınında Kayseri’de vefat etmiş, ölürken de karde-
bulunan Yorgat Köyü’nün malikâne ver- şi sultana, hayrına bir hastane yapmasını
gisinin üçte biri bu vakfa aitti. vasiyet etmiştir.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin sultanla- I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in, Konya’da
rından I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ikinci Alaaddin Cami avlusundaki Selçuklu sul-
saltanat yıllarının (1205–1211) başında tanları anıt kabiri olan Kümbethâne’de
Kayseri’de yaptırmış olduğu bir tıp med- medfun olduğu bilindiğine göre, manzu-
resesi ve bir hastaneden oluşan ve dünya- menin tıp medresi kısmında bulunan
da modern tıbbın başladığı (hastane ve Klasik Selçuklu tarzındaki iki katlı küm-
tıbbiye ayrı ayrı, fakat bir arada ve araları bet-türbe Gevher Nesibe Hatun’a ait ol-
irtibatlı) tesis olarak kabul edilen komp- malıdır. Türbede herhangi bir kitabe ol-
leksin hastane kısmının taç kapısı (portal) madığı gibi, olması gereken Gevher Nesi-
üzerinde şu kitabe bulunmaktadır:
be Hatun’a ait mezar taşı da kaybolmuş-
tur. Şimdi türbenin alt katına sonradan
konan sembolik bir mezar taşı bulun-
maktadır.
Kaynakça: H. Edhem, Kayseriyye; Albert Gab-
riel, Kayseri Türk Anıtları, (çev, A. A.Tütenk),
Ankara 1956; Yasemin Demircan (Özırmak),
Tahrir ve Evkaf Defterlerine göre Kayseri Vakıf-
ları, Kayseri 1992; Mehmet Çayırdağ, “Kayseri
Gıyasiye Medresesi ve Darüş-şifasının Vakıfla-
rı”, IX. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri,
Ankara 2006.
Çifte Medrese taç kapısı üzerindeki kitabe MEHMET ÇAYIRDAĞ